पुणे, १६ ऑगस्ट २०२१ : अफगाणिस्तानात, ज्याची भीती होती ती शेवटी घडलं. तालिबानने काबूल गाठले आहे आणि आता अफगाणिस्तान सरकारपुढे गुडघे टेकण्याशिवाय पर्याय नाही. अहवालांनुसार, आपल्या नागरिकांच्या सुरक्षेसाठी, अफगाणिस्तान सरकारने सत्ता हस्तांतरित करण्यास सहमती दर्शविली आहे.
४ मे रोजी अमेरिकेच्या सैन्याने माघार घेतल्यानंतर तालिबानकडून पहिल्यांदाच हल्ल्याची बातमी आली. त्यानंतर आता १५ ऑगस्टला, म्हणजे १०३ दिवसांत तालिबानने अफगाणिस्तान सरकारला शरण आणले आहे. आतापर्यंत काय घडले आणि तालिबानने अफगाणिस्तानचा ताबा कसा घेतला ते पाहूया
१४ एप्रिल – हा तो दिवस होता जेव्हा अमेरिकेचे अध्यक्ष जो बायडेन यांनी अफगाणिस्तानातून आपले सैन्य मागे घेण्याची घोषणा केली. १ मे ते ११ सप्टेंबर दरम्यान सैन्याची संपूर्ण माघार घेतली जाईल असे सांगण्यात आले. तालिबान आणि अमेरिका यांच्यात झालेल्या शांतता चर्चेत १ मेची तारीख निश्चित करण्यात आली होती, जी बायडेन यांनी पुढे नेली.
मे ४ – अमेरिकन सैन्याने १ मे पासून माघार घेण्यास सुरुवात करताच तालिबानने कारवाई केली. अमेरिकन सैन्याने हेलमंदसह इतर ६ प्रांतांवर अफगाण सैन्यावर हल्ला करून आपले हेतू व्यक्त केले.
११ मे – तालिबानने राजधानी काबुल जवळील नेरेख जिल्हा ताब्यात घेतला. यानंतर, देशभरातून हिंसक घटनांचे अहवाल येऊ लागले.
जून ७ – जूनमध्ये अफगाण सैन्य तालिबानला टक्कर देत होती, पण ती जिद्द आता कमी पडत होती. हिंसेने आता युद्धाचे रूप धारण केले होते. ७ जून रोजी अफगाण सरकारने सांगितले की, गेल्या २४ तासात १५० अफगाण सैनिक मारले गेले. तोपर्यंत ३४ पैकी २६ अफगाण प्रांत युद्धाच्या आगीत जळत होते.
२२ जून – आतापर्यंत तालिबान दक्षिण अफगाणिस्तानमध्ये मजबूत मानले जात होते. परंतु जूनच्या अखेरीस तालिबान लढाऊंनी देशाच्या उत्तर भागात हल्ले सुरू केले. तोपर्यंत ३७० पैकी ५० जिल्हे तालिबानच्या ताब्यात होते.
२ जुलै – आतापर्यंत अमेरिकन सैनिक काही प्रमाणात लढत होते. पण २ जुलै रोजी अमेरिकन सैन्याने शांतपणे बाग्राम एअर बेस खाली केला. ज्यामुळे युद्धात त्याच्या सैनिकांची भूमिका नगण्य राहिली.
५ जुलै – तालिबानने सांगितले की त्यांना अफगाणिस्तान सरकारशी चर्चा करायची आहे आणि ऑगस्टपर्यंत लेखी प्रस्ताव दिला जाईल.
२१ जुलै – चर्चेचे आश्वासन देणाऱ्या तालिबानने दुसरीकडे कब्जा करणे सुरू ठेवले होते. आता देशातील एकूण ३७० जिल्ह्यांपैकी निम्मे जिल्हे तालिबानच्या ताब्यात होते. दरम्यान, अमेरिकेने अफगाणिस्तानातून सैन्य बाहेर काढणे सुरू ठेवले परंतु अफगाणिस्तान सरकारला हवाई सहाय्य देणे सुरू ठेवले. यामध्ये तालिबानच्या तळांवर हवाई हल्ले केले जात होते.
२६ जुलै – या दिवशी संयुक्त राष्ट्र संघाकडून एक चिंताजनक विधान आले. त्यात म्हटले आहे की, मे आणि जूनमध्ये या हिंसाचारात २,४०० हून अधिक अफगाण लोक मारले गेले आहेत किंवा जखमी झाले आहेत. २००९ मध्ये हे सर्व सुरू झाल्यापासून ही सर्वात मोठी आकडेवारी होती.
६ ऑगस्ट – या दिवशी तालिबान्यांनी झरंजवर देशाची पहिली प्रांतीय राजधानी काबीज केली. मग पुढचा नंबर कुंडुजचा होता.
१३ ऑगस्ट – तालिबानने एकाच दिवसात ४ प्रांतीय राजधानी काबीज केल्या. त्यात कंधार आणि हेरातचाही समावेश होता. हेरातवर ताबा मिळाल्यानंतर मोहम्मद इस्माईल खान यांना ही तालिबान्यांनी कैदी बनवले होते. ते माजी कमांडर होते आणि तालिबानविरुद्धच्या लढ्यात आघाडीवर होते.
१४ ऑगस्ट – तालिबानने लोगार प्रांताची राजधानी पुल-ए-आलम, उत्तर-शहर मजार-ए-शरीफ काबीज केले. मग दहशतवादी संघटनेने पूर्वेकडील जलालाबाद शहर काबीज केले आणि काबुलला वेढा घातला. कालच, अफगाणिस्तानचे अध्यक्ष अशरफ घनी म्हणाले की ते स्थानिक आणि आंतरराष्ट्रीय भागीदारांशी पुढे काय पावले उचलावीत याबद्दल बोलत आहेत.
न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे
