३०० पेक्षा कमी कर्मचारी असलेल्या कंपन्यांना कामगार काढण्याचे स्वतंत्र, संप करण्यावरही मर्यादा

नवी दिल्ली, २४ सप्टेंबर २०२०: बुधवारी राज्यसभेत कामगारांची तीन प्रमुख विधेयकं मंजूर झाली. सरकारचं म्हणणं आहे की, नवीन कामगार कायद्यांमुळं देशातील संघटित आणि असंघटित कामगारांना बर्‍याच नवीन सुविधा मिळतील. परंतु, यामुळं या बदलाचा परिणाम कर्मचार्‍यांवर होणार आहे.

‌राज्यसभेनं बुधवारी व्यावसायिक सुरक्षा, आरोग्य व कार्यदशा संहिता २०२०, औद्योगिक संबंध संहिता २०२० आणि सामाजिक सुरक्षा संहिता २०२० विधेयक आवाजी मतदानाद्वारे मंजूर केलं. सरकारनं या विधेयकाचे अनेक फायदे सांगितले. मंगळवारी लोकसभेनं ही तीन विधेयकं मंजूर केली.

नव्या कायद्यानुसार आता सर्व कामगारांना नियुक्तीपत्र देणं बंधनकारक असंल आणि त्यांचं वेतन डिजिटल पद्धतीनं द्यावं लागेल. म्हणजे बँक खात्यात पैसे जोडावे लागतील. तसेच वर्षातून एकदाच सर्व कर्मचार्‍यांची आरोग्य तपासणी अनिवार्य करण्यात आलीय.

कायद्यातील बदलाचा परिणाम कर्मचार्‍यांवर होणार आहे, कारण आता ज्या कंपन्यात ३०० पेक्षा कमी कर्मचारी आहेत त्यांना सरकारी परवानगीशिवाय कर्मचार्‍यांना कामावरुन काढून टाकता येणार आहे. आतापर्यंत हा नियम फक्त १०० पेक्षा कमी कर्मचारी असलेल्या कंपन्यांसाठी होता.

कामगार मंत्री संतोष गंगवार यांच्या मते कामगार सुधारणांचे उद्दीष्ट हे बदलत्या व्यवसायाच्या वातावरणाला अनुकूल पारदर्शक व्यवस्था निर्माण करणं आहे. ते म्हणाले की संसदेत ३०० पर्यंत कर्मचारी असलेल्या कंपन्या आता स्वत: निर्णय घेऊ शकतील. मागील १२ महिन्यांत ज्या कंपन्यांची कामगार संख्या दररोज सरासरी ३०० पेक्षा कमी झाली आहे अशा कंपन्यांना कर्मचाऱ्यांना काढण्याची किंवा शटडाउनसाठी परवानगी दिली जाईल.

केंद्रीय मंत्री संसदेत म्हणाले की १६ राज्यांनी जास्तीत जास्त ३०० कर्मचारी असणाऱ्या कंपन्यांना सरकारची परवानगी न घेता ही कंपनी बंद करण्यास किंवा कर्मचाऱ्यांना काढण्यास परवानगी दिलीय.

शासनानं ३०० कर्मचार्‍यांच्या रोजगाराच्या निर्मितीची मर्यादा आवश्यक असल्याचं मानल्यास आता कंपन्या विनाकारण कर्मचार्‍यांची संख्या वाढवू शकतील. पूर्वीच्या १०० मर्यादेमुळं नियोक्ते अधिक कर्मचार्‍यांची भरती करण्यावर कपात करीत असत.

याखेरीज नव्या विधेयकानुसार कोणत्याही संघटनेत काम करणारा कोणताही कामगार ६० दिवस आधी सूचना न देता संपावर जाऊ शकत नाही, सध्या हा कालावधी सहा आठवड्यांचा आहे.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे