मॉस्को, १७ ऑक्टोबर २०२२ : रशिया आणि युक्रेनमध्ये सुरू असलेल्या युद्धादरम्यान रशियन स्पेस एजन्सी Roscosmos ने एक लष्करी उपग्रह प्रक्षेपित केला आहे. त्याचे नाव EMKA-3 Skyward आहे. परंतु एजन्सीने कॉसमॉस २५६० असे नाव दिले आहे. हा गूढ लष्करी उपग्रह १५ ऑक्टोबर रोजी वायव्य रशियातील प्लेसेत्स्क कॉस्मोड्रोम येथून रात्री प्रक्षेपित करण्यात आला. त्यासाठी अंगारा रॉकेटची मदत घेण्यात आली. रशियन स्पेस एजन्सी Roscosmos ने टेलिग्रामवर सांगितले की अंगारा रॉकेट वेळेवर सोडण्यात आले. या उपग्रहाद्वारे रशियन सैन्याच्या ग्राउंड फॅसिलिटीचे नियंत्रण केले जाईल. या अंतराळयानाला कॉसमॉस-२५६० हा अनुक्रमांक देण्यात आला आहे. या उपग्रहाशी संपर्क साधण्यात आला आहे. आता त्याची ऑनबोर्ड प्रणाली सामान्यपणे काम करत आहे.
EMKA-3 Skyward चे वजन सुमारे १५० किलो आहे. हे सूर्य-सिंक्रोनस ऑर्बिटमध्ये तैनात केले गेले आहे, म्हणजेच पृथ्वीपासून सुमारे ३०० किमी उंचीवर आहे. मात्र हा उपग्रह तेथे नेमके कोणते काम करत आहे, याचा खुलासा केला जात नाही. रशियानेही या उपग्रहांवरील पेलोड्सची माहिती शेअर केलेली नाही. हा लष्करी उपग्रह असल्याने त्याची सर्व माहिती गुप्त ठेवण्यात आली आहे. ईएमकेए मालिकेचे उपग्रह हे ऑप्टिकल रीकॉनिसन्स स्पेसक्राफ्ट असल्याचे मानले जाते, म्हणजेच त्यांच्याकडे शक्तिशाली कॅमेरे आहेत, जे थेट चित्रे घेऊ शकतात.
या उपग्रह प्रक्षेपणापूर्वी EMKA मालिकेचे आणखी तीन उपग्रह प्रक्षेपित करण्यात आले. प्रथम एप्रिल २०१८ मध्ये केले गेले. जे तीन वर्षांपासून काम करत आहे. त्याचे नाव कॉसमॉस २५२५ असे होते. त्यानंतर गेल्या वर्षी शरद ऋतूत ते पृथ्वीवर पडले. यानंतर आणखी दोन EMKA उपग्रह प्रक्षेपित करण्यात आले. सप्टेंबर २०२१ आणि एप्रिल २०२२ मध्ये. त्यांचे नाव कॉसमॉस २५५१ आणि कॉसमॉस २५५५ होते. ते अंतराळात जास्त काळ राहू शकले नाहीत. EMKA-3 उपग्रह आधी पाठवले गेले आणि अयशस्वी झाले की नाही हे देखील स्पष्ट नाही.
EMKA ही मालिका उपग्रहांची बदली आहे. ज्या रॉकेटच्या साह्याने रशियाने हा उपग्रह सोडला होता त्यात एप्रिलमध्येच रशियन एजन्सीने समावेश केला होता. अंगारा रॉकेटने आतापर्यंत सहा प्रक्षेपण केले आहेत. रशियाने हे रॉकेट विकसित केले आहे जेणेकरून ते जुन्या प्रोटॉन रॉकेटचा वापर थांबवू शकतील.
न्यूज अनकट प्रतिनिधी – सुरज गायकवाड