गवत्या साप हा बिनविषारी, अत्यंत शांत वृत्तीचा, निरुपद्रवी पण चपळ साप आहे. त्याला डिवचल्यावर पुष्कळदा तो शरीराचा पुढचा भाग उभारतो आणि मानेचा भाग नागाप्रमाणे चपटा व काहीसा रुंद करून फणा काढल्यासारखा भास करतो. म्हणून काही ठिकाणी त्याला हिरवा नाग असेही म्हणतात. हा आशिया खंडात आढळणारा एक बिनविषारी साप आहे. याला इंग्रजीत Green Keelback किंवा Lead Keelback असे म्हणतात. हा साप महाराष्ट्रात ग्रामीण भागात गोखाड्या नावाने ओळखला जातो.
कोल्युब्रिडी सर्पकुलातील कोल्युब्रिनी उपकुलात त्याचा समावेश होतो. याचे शास्त्रीय नाव मॅक्रॉपिस्थोडॉन प्लॅंबिकलर असे आहे. हा सामान्यतः डोंगराळ भागात राहणारा असला, तरी डोंगरालगतच्या सपाट प्रदेशातही आढळतो. तो शहरी भागात,पाण्याच्या जवळपास गवत व झुडपांमध्ये वावरतो. कधी कधी घरातही येतो. बहूतेकदा गवत्या हा संध्याकाळी बेडकांच्या मागावर असलेला, नाहीतर बेडूक खाऊन सुस्त पडलेला मिळून येतो.
गवत्या सापाच्या नराची लांबी दोन फुटापर्यंत तर मादी तीन फुटापर्यंत असते. पाठ गवतासारखी हिरव्या रंगाची असून तिच्यावर काळे किंवा विखुरलेले पांढरट ठिपके असतात. पाठीवरील प्रत्येक खवल्याच्या मध्यावर कणा ( उंचवटा ) असल्यामुळे ती खरखरीत असते. खालचा रंग पांढरा असून दोन्ही बाजूंवर पिवळ्या रेषा असतात. दोन्ही डोळ्यांच्या मागून एक काळी रेषा निघालेली असते. शेपूट लहान असते.
गवत्या साप हा गवतात आणि झुडपात राहत असल्यामुळे शरीराचा हिरवा रंग पटकन लक्षात येत नाही. पण, तो सहसा झाडांवर किंवा झुडपावर चढत नाही. बेडूक हे गवत्या सापाच मुख्य भक्ष्य आहे. पण क्वचित तो उंदीर, गोगलगायी किंवा लहान पक्षी खातो. त्यांचा मिलनकाल दरवर्षी फेब्रुवारी-मार्चमध्ये असतो. मादी एका वेळेस ८-१५ अंडी घालते. जून ते सप्टेंबर या महिन्यांत पिल्ले जन्मतात.
न्युज अनकट प्रतिनिधी- गुरुराज पोरे.
