हिमाचल प्रदेश, 3 नोव्हेंबर 2021: हिमाचल प्रदेशमध्ये मंडी लोकसभा आणि अर्की, फतेहपूर, जुब्बल-कोटखाई विधानसभा जागांच्या पोटनिवडणुकीत भाजपला मोठा धक्का बसला आहे. काँग्रेसने येथे क्लीन स्वीप केला आहे. विधानसभेच्या तीनही जागांवर काँग्रेसने विजय मिळवला आहे. पोटनिवडणुकीच्या निकालाकडे राज्यात पुढील वर्षी होणाऱ्या विधानसभा निवडणुकीची सेमीफायनल म्हणूनही पाहिले जात आहे.
भाजप रामस्वरूप शर्मा यांनी 2019 मध्ये हिमाचल प्रदेशमधील मंडी लोकसभा जागा जिंकली होती, परंतु त्यांचे नुकतेच निधन झाले. येथे झालेल्या पोटनिवडणुकीत काँग्रेसने माजी मुख्यमंत्री वीरभद्र सिंह यांच्या पत्नी प्रतिभा सिंह यांना उमेदवारी दिली, तर भाजपने कारगिल युद्धाचे नायक कुशल सिंह ठाकूर यांच्यावर दाव लावला होता. काँग्रेस उमेदवार प्रतिभा सिंह यांना 365650 तर भाजपच्या कुशल ठाकूर यांना 356884 मते मिळाली. अशा प्रकारे प्रतिभा सिंह 8766 मतांनी विजयी झाल्या आहेत.
फतेहपूर विधानसभा मतदारसंघात काँग्रेसकडून माजी मंत्री सुजान सिंग पठानिया यांचा मुलगा भवानी सिंग पठानिया आणि भाजपचे बलदेव ठाकूर आमनेसामने आहेत. काँग्रेसचे उमेदवार पठानिया विजयी झाले, त्यांना 24249 तर बलदेव यांना 18478 मते मिळाली. अपक्ष उमेदवार म्हणून डॉ. राजन सुशांत यांना 12838 मते मिळाली, त्यामुळे भाजपचा खेळ बिघडला आणि काँग्रेस 5789 मतांनी विजयी झाली.
अर्की विधानसभेच्या जागेवर काँग्रेसचे पीसीसी सरचिटणीस संजय अवस्थी आणि भाजपचे रतन सिंह पाल आमनेसामने होते. येथे काँग्रेसच्या उमेदवाराला 30798 तर भाजपला 27579 मते मिळाली आहेत. संजय अवस्थी 3219 मतांनी विजयी झाले.
जुब्बल-कोटखई विधानसभा मतदारसंघात काँग्रेस नेते व माजी आमदार रोहित ठाकूर, भाजपच्या माजी जिल्हा परिषद सदस्या नीलम सरकाईक आणि अपक्ष चेतन सिंह यांच्यात तिरंगी लढत झाली. काँग्रेसचे उमेदवार रोहित ठाकूर यांच्यासमोर भाजपचे उमेदवार डीपोजित ही वाचवू शकले नाहीत. काँग्रेसला 29955 तर अपक्ष चेतन सिंह यांना 23662 मते मिळाली. भाजप उमेदवाराला केवळ 2644 मते मिळाली. ही जागा काँग्रेसने 6293 मतांनी जिंकली.
हिमाचल प्रदेशातील मंडी लोकसभा जागेसोबतच तीन विधानसभा जागांच्या पोटनिवडणुकीकडे पुढील वर्षी होणाऱ्या विधानसभा निवडणुकीची सेमीफायनल म्हणूनही पाहिले जात आहे. अशा स्थितीत काँग्रेसला चारही जागांवर विजय मिळवून भाजपचा पराभव करणे असा राजकीय अर्थ आहे.
हिमाचलच्या राजकारणात 6 वेळा मुख्यमंत्री राहिलेले वीरभद्र सिंह यांच्या निधनानंतर त्यांच्या कुटुंबाची ही पहिलीच निवडणूक आहे. त्यांच्या पत्नी प्रतिभा सिंह मंडी लोकसभा मतदारसंघातून विजयी झाल्या आहेत. प्रतिभा सिंह यांच्यासोबतच त्यांचा मुलगा विक्रमादित्य सिंह यांच्यासाठीही ही निवडणूक जनमत चाचणी मानली जात होती. त्यामुळे हिमाचलच्या राजकारणात वीरभद्र सिंह यांच्या कुटुंबाची राजकीय ताकद वाढणार आहे.
पोटनिवडणुकीत भाजपच्या पराभवाचा थेट परिणाम मुख्यमंत्री जयराम ठाकूर यांच्या राजकीय उंचीवर होणार आहे. मुख्यमंत्री मंडी जिल्ह्याचे असून त्यांच्या नेतृत्वाखाली संपूर्ण पोटनिवडणूक लढवली जात होती. मुख्यमंत्र्यांच्या विश्वासार्हतेसोबतच त्यांच्या राजकीय भवितव्यावरही संकट अधिक गडद झाल्याचे मानले जात आहे. भाजपने नुकतेच ज्या प्रकारे तीन राज्यांचे मुख्यमंत्री बदलले आणि अशा स्थितीत हिमाचलमधील पराभवामुळे जयराम ठाकूर यांच्यासाठी धोक्याची घंटा आहे. त्याचबरोबर 2022 च्या विधानसभा निवडणुकीपूर्वी काँग्रेससाठी चांगले संकेत असून पक्षासाठी वातावरणनिर्मिती करण्याची संधी मिळाली आहे.
न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे