कोरोना लस विषयी मनात संभ्रम आहे..? तुमच्या सर्व प्रश्नांविषयी जाणून घ्या उत्तरे

पुणे, २ जानेवारी २०२१: कोरोना लसीची आतुरतेने वाट पाहत असलेल्या देशवासीयांना नवीन वर्षाच्या निमित्ताने चांगली बातमी मिळाली आहे. काल तज्ज्ञ समितीची बैठक झाली, ज्यामध्ये ऑक्सफोर्ड लसीच्या तातडीच्या वापरास मान्यता देण्यात आली. तथापि, सरकारच्या सर्वोच्च सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडिया (एसआयआय) च्या कोविशील्ड ला मंजुरीसाठी पॅनेलकडून शिफारस प्राप्त झाली आहे. परंतु, याबाबत अंतिम निर्णय डीसीजीआयने अद्याप घेतला नाही.

ब्रिटनमध्ये ऑक्सफोर्ड लस मंजूर झाली आहे. त्याचबरोबर जागतिक आरोग्य संघटनेने फायझर लसला मान्यता दिली आहे. अशा परिस्थितीत भारतात देखील मान्यता देण्याची अपेक्षाही वाढली आहे. अशा परिस्थितीत कोरोना झालेल्या लोकांच्या मनात विविध प्रश्न निर्माण होत आहेत.

• कोरोना लसीशी संबंधित आपल्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे जाणून घ्या.

> कोरोना लस लवकरच येऊ शकते?

होय, ही लस विविध स्तरांवर चाचण्यांच्या अंतिम टप्प्यात आहे. भारत सरकार लवकरच या लसीला परवानगी देऊ शकेल. लस संबंधित अधिक माहितीसाठी आपण www.mohfw.gov.in येथे भेट देऊ शकता.

> कोविड -१९ ही लस सर्वांना एकाच वेळी दिली जाईल?

लस उपलब्धतेनुसार, भारत सरकारने प्राधान्य गट निवडले आहेत, जे अधिक जोखीम घेत आहेत. त्यांना ही लस प्रथम दिली जाईल. पहिल्या गटात आरोग्य सेवा आणि अग्रभागी कामगार समाविष्ट आहेत. दुसर्‍या गटामध्ये ५० वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या आणि ५० वर्षांखालील लोकांचा समावेश आहे ज्यांना आजार आहेत.

> कोरोनाला पराभूत केल्यानंतर बरे झालेल्या प्रत्येक व्यक्तीसाठी ही लस आवश्यक आहे का?

होय, लोकांनी कोरोना संसर्गाचा मागील अनुभव विसरला पाहिजे आणि लसचा संपूर्ण डोस घेतला पाहिजे. यामुळे कोरोनाविरूद्ध तीव्र प्रतिकारशक्ती विकसित होईल.

> लसीकरणासाठी बहुविध कोरोना लसींमधून प्रशासन एक किंवा अधिक लसांची निवड कशी करेल?

लस परवाना देण्यापूर्वी, क्लिनिकल चाचणीची सुरक्षा आणि यशाचा डेटा देशाच्या औषध नियामकांकडून तपासला जातो. म्हणून, सर्व लस सुरक्षित आणि प्रभावी असतील, ज्याचा परवाना मिळेल. तथापि, हे सुनिश्चित केले पाहिजे की समान लसीची संपूर्ण डोस लागू केली गेली आहे, कारण वेगवेगळ्या लसींचे डोस एकमेकांना पूरक नाहीत.

> भारतात लसीला विशिष्ट तापमानामध्ये ठेवण्याची आणि स्थलांतरित करण्याची क्षमता आहे का?

भारत जगातील सर्वात मोठ्या लसीकरण मोहिमांपैकी एक आहे. २६ मिलियन नवजात आणि २९ मिलियन गर्भवती महिलांसाठी कार्यरत आहे. मोहिमेच्या यशासाठी वापरलेली यंत्रणा आणखी मजबूत केली जात आहे.

> भारतात मंजूर केलेली लस इतर देशांच्या लशीइतकीच प्रभावी असेल का?

होय, इतर देशांमध्ये बनवलेल्या लसींइतकेच भारताची लस प्रभावी असेल. या लसीच्या सुरक्षिततेसाठी व यशासाठी अनेक चाचण्या घेण्यात आल्या आहेत.

> आम्ही लससाठी पात्र ठरलो की नाही हे मला कसे कळेल?

पहिल्या टप्प्यात प्राथमिकता आरोग्यसेवा आणि अग्रभागी कामगारांना कोव्हीड -१९ ही लस दिली जाईल. त्यानंतर ही लस उपलब्धतेनुसार ५० वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या लोकांना दिली जाईल. या लसीस पात्र ठरलेल्यांना त्यांच्या नोंदणीकृत मोबाइल क्रमांकाद्वारे माहिती दिली जाईल. ही लस कोठे दिली जाईल हे सांगितले जाईल व त्याचे वेळापत्रकही सांगितले जाईल.

> लस कशी निश्चित केली जाते?

जेव्हा लस तयार केली जाते तेव्हा ती लहान बाटलीमध्ये भरली जाते. ज्यानंतर पॅकेजिंग केले जाते, शेवटी तपासणी केली जाते की बाटलीमध्ये लस व्यतिरिक्त काही नसेल.

> सीरम इन्स्टिट्यूटमधून देशभरात कशी जाईल लस?

लस डोस निश्चित झाल्यानंतर सर्व डोस पॅक केले जातील. जे बॉक्स आणि ड्राय आइस मध्ये सील केले जाईल, त्यांना फ्रीजसह ट्रकद्वारे देशाच्या विविध भागात पाठविले जाईल. ही लस शासकीय शीतगृहात साठवली जाईल.

> लसीच्या एका बाटलीतून किती लोकांना लस मिळेल?

सीरम इन्स्टिट्यूटमध्ये बनवल्या जाणाऱ्या लसीच्या बाटलीमध्ये १० डोस दिले जाऊ शकतात. एकदा ते उघडले की ते ४-५ तासांच्या आत वापरले जाऊ शकते. म्हणजेच, जर एखाद्या डॉक्टरकडे लसीची बाटली असेल तर त्यामध्ये दहा डोस असतील जे तो पाच लोकांना देऊ शकेल.

> सीरम लस किती सुरक्षित आहे?

लस तयार करण्यास ९ महिने झाले आहेत, सुरक्षिततेच्या सर्व अटी पूर्ण केल्या जात आहेत. प्रत्येक लसीचे काही दुष्परिणाम असतात, परंतु कोरोना लसीमध्ये अद्याप जीवघेणा धोका आढळलेला नाही. एकदा लस सुरू झाल्यावर पहिल्या सात दिवसांत त्याचे परिणाम दिसू लागतात, आतापर्यंत सर्व चाचण्यांमध्ये कोणतीही अडचण आली नाही.

> चाचणी दरम्यान दुष्परिणाम कसे आढळले?

चाचणी दरम्यान काही लोक ज्यांना लस दिली गेली होती त्यांना डोकेदुखी आणि हलका ताप आला. जे सामान्य औषधाने काही दिवसात बरे झाले आहे, कोणतेही मोठे दुष्परिणाम झाले नाहीत.

> लस कोणत्या तापमानात ठेवली जाते?

सीरम इन्स्टिट्यूटचा असा दावा आहे की त्यांची लस २ ते ८ अंश तापमानात ठेवता येते. ही एका सामान्य रेफ्रिजरेटरमध्ये देखील ठेवता येते. जर लस रेफ्रिजरेटरच्या बाहेर ठेवली गेली तर १० दिवसात कोणताही दोष राहणार नाही, परंतु तरीही ती २ ते ८ अंशांपर्यंत ठेवली पाहिजे.

> किती लस डोस आता तयार आहेत?

सीरम संस्थेत ५० मिलियन डोस तयार आहेत. जे एकूण २५ मिलियन लोकांना दिले जाऊ शकते.

> लसच्या पहिल्या आणि दुसर्‍या डोसमध्ये किती अंतर जरुरी?

भारतातील सीरम इन्स्टिट्यूट संपूर्ण डोससाठी अर्ज करीत आहे. परंतु पहिल्या डोस आणि दुसर्‍या डोसमध्ये काही काळाचे अंतर असावे असे आवाहन लोकांना केले जात आहे. जर दोन महिन्यांनंतर दुसरा डोस घेतला तर ते खूप प्रभावी असेल.

जर प्रथम डोस घेतला तर त्या नंतर लोकांना सावधगिरी बाळगावी लागेल. तथापि, याच्या पहिल्या डोस नंतर देखील आपणास संरक्षण मिळेल. परंतु, आपण देखील सावध असले पाहिजे. जेणेकरून दोन महिन्यांनंतर आपण आणखी एक डोस घेऊ शकाल.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे