कोरोना लसचा तिसरा डोस किती महत्वाचा? शास्त्रज्ञांनी दिले उत्तर…

युके, १ जुलै २०२१: ऑक्सफोर्ड युनिव्हर्सिटीच्या अभ्यासानुसार असा दावा केला जात आहे की, अ‍ॅस्ट्रॅजेनेका लसचा तिसरा डोस कोरोनाच्या विविध प्रकारांपासून संरक्षण करेल. ऑक्सफोर्ड युनिव्हर्सिटीच्या शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की, अ‍ॅस्ट्रॅजेनेका लसच्या दुसऱ्या डोसच्या ६ महिन्यांनंतर बूस्टर डोस दिल्यास शरीरातील प्रतिपिंडांची पातळी वाढते. अ‍ॅस्ट्रॅजेनेकाची लस कोव्हीशिल्डच्या नावाखाली भारतात दिली जात आहे.

तथापि, ऑक्सफोर्डमधील अग्रगण्य वैज्ञानिक म्हणतात की, या लसचे दोन्ही डोस कोरोनाविरूद्ध चांगले कार्य करतील आणि तिसर्‍या डोसची गरज नाही. अभ्यासानुसार, अ‍ॅस्ट्रॅजेनेका किंवा फायझरच्या दोन डोसमुळं डेल्टा व्हेरिएंटमधून हॉस्पिटलायझेशनची शक्यता ९६ टक्क्यांनी कमी झाली.

दुसर्‍या नव्या अभ्यासात असं आढळलं आहे की, अ‍ॅस्ट्रॅजेनेकाचा एकच डोस शरीरात कमीतकमी एका वर्षासाठी अँटीबॉडीज ठेवू शकतो. त्याच वेळी, दोन डोस नंतर हे संरक्षण वाढते. या नवीन अभ्यासाचे निकाल एका प्रयोगशाळेच्या चाचणीतून आले आहेत ज्यात ९० स्वयंसेवकांनी भाग घेतला होता. हे सर्व सुमारे चाळीस वर्षांचे होते. या सर्वांनी ऑक्सफोर्ड लसचा तिसरा डोस घेतला होता. यानंतर, अँटीबॉडीजची पातळी तपासण्यासाठी त्यांच्या रक्ताचा नमुना घेण्यात आला.

संशोधकांना असं आढळलंय की, दुसऱ्या डोसच्या तुलनेत तिसऱ्या डोसनंतर न्यूट्रलिंग अँटीबॉडीज लक्षणीय प्रमाणात वाढली आहेत. ऑक्सफोर्डमधील जेनर संस्थेत असोसिएट प्रोफेसर आणि अभ्यासाच्या प्रमुख लेखिका ज्येष्ठ लेखिका टेरेसा लाम्बे म्हणाल्या, “आपल्याला या लसीचा तिसरा डोस आवश्यक आहे असे वाटत असल्यास ही अतिशय उत्साहवर्धक बातमी आहे. तथापि, प्राध्यापक सर अ‍ॅन्ड्र्यू पोलार्ड म्हणतात की अँटीबॉडीजची पातळी वास्तविक जगात संरक्षण कशी देईल हे अद्याप स्पष्ट झाले नाही.

याव्यतिरिक्त, स्वयंसेवकांच्या रक्ताच्या नमुन्यांमधील संशोधकांनी टी-सेल्सचे उच्च प्रमाण देखील पाहिले. संक्रमणापासून बचाव करण्यासाठी टी-सेल्स महत्त्वपूर्ण भूमिका निभावतात. प्रोफेसर पोलार्ड म्हणाले की, जर दक्षिण आफ्रिकेचा बीटा प्रकार यूकेमध्ये सुरू झाला तर बूस्टर शॉटचा वापर केला जाऊ शकतो.

प्रोफेसर पोलार्ड यांनी डेली मेलला सांगितलं की, ‘नवीन चाचण्या आवश्यक आहेत कारण आम्हाला माहिती आहे की बीटा प्रकार हा एक प्रकार आहे जो लस रोग प्रतिकारशक्ती टाळण्यास माहिर आहे. म्हणूनच ही समस्या होण्यापूर्वी, त्यावर कार्य करण्यास सक्षम असलेली नवीन लस बनविणे चांगले आहे.

तथापि, प्रोफेसर पोलार्ड म्हणाले की, आता लोकांना तिसरा डोस देण्याची फारशी गरज नाही कारण लसांचा डबल डोस आधीच डेल्टा आणि अल्फा प्रकारांच्या विरूद्ध कार्य करीत आहे. ते म्हणाले, ‘सध्या युकेमध्ये जास्त प्रमाणात संरक्षणासाठी लसांचा तिसरा डोस देणे मान्य नाही, जेथे बर्‍याच ठिकाणी लसचा पहिला डोस अद्याप दिला गेला नाही. आम्हाला अन्य देशांची सुरक्षा देखील निश्चित करावी लागेल.

प्रोफेसर पोलार्ड म्हणाले की दोन्ही कोरोना लस या विषाणूच्या वेरिएंट्ससून आधीच चांगले संरक्षण देते. ते व्हायरसचे वास्तविक म्यूटेशन टाळण्यासाठी डिझाइन केलेले आहेत. त्याच वेळी, प्राध्यापक लांबे म्हणतात की, रोग प्रतिकारशक्ती कमी असल्यास बूस्टर शॉटची आवश्यकता असेल की नाही हे सध्या सांगता येणार नाही.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे