भारत सर्वाधिक तरुण मंडळींचा देश, लोकसंख्येत भारताने चीनला टाकले मागे?

नवी दिल्ली, २० एप्रिल २०२३: १४२.८६ कोटी लोकसंख्येसह भारताने चीनला मागे टाकून जगातील सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले राष्ट्र बनले आहे. संयुक्त राष्ट्रांच्या ताज्या आकडेवारीनुसार चीनची लोकसंख्या आता १४२.५७ कोटी आहे, त्यामुळे तो दुसऱ्या क्रमांकाचा लोकसंख्या असलेला देश आहे, असे यु एन(UN) जागतिक लोकसंख्या डॅशबोर्डने दर्शविले आहे. युएनएसपीए(UNFPA) च्या नवीन अहवालानुसार, भारतातील २५ टक्के लोकसंख्या ०-१४ वयोगटातील आहे, १० ते १९ वयोगटातील १८ टक्के,१० ते २४ वर्षे वयोगटातील २६ टक्के, १५ ते ६४ वयोगटातील ६८ टक्के आणि ६५ वर्षांवरील ७ टक्के लोकसंख्या आहे.

वेगवेगळ्या एजन्सींच्या अंदाजानुसार भारताची लोकसंख्या १६५ कोटींवर पोहोचण्यापूर्वी सुमारे तीन दशकांपर्यंत वाढत राहणे अपेक्षित आहे आणि नंतर घट सुरू होईल. भारताची लोकसंख्या राज्यानुसार बदलते. केरळ आणि पंजाबमध्ये वृद्धत्वाची लोकसंख्या आहे, तर बिहार आणि उत्तर प्रदेशमध्ये तरुण लोकसंख्या आहे. संयुक्त राष्ट्र लोकसंख्या निधी (UNFPA) भारताच्या प्रतिनिधी आणि भूतानच्या कंट्री डायरेक्टर अँड्रिया वोजनर यांनी म्हटले आहे की,”भारतातील १.४ अब्ज लोक लवकरच विकसित होणे आवश्यक आहे.”

पुढे त्या म्हणाल्या,’सर्वात जास्त तरुण मंडळी असलेला देश, ज्या देशात २५४ दशलक्ष तरुण (१५-२४ वर्षे) जे नावीन्यपूर्ण, नवीन विचार आणि चिरस्थायी उपायांचे स्रोत असू शकतात. जर महिला आणि मुली, विशेषतः स्त्रिया, तरुणी यांना याचा उपयोग होईल. समान शैक्षणिक आणि कौशल्य निर्मितीच्या संधी, तंत्रज्ञान आणि डिजिटल नवकल्पनांमध्ये प्रवेश आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे त्यांचे पुनरुत्पादक अधिकार आणि निवडी पूर्णपणे वापरण्यासाठी माहिती आणि सामर्थ्याने सुसज्ज तरुण पिढी असेल.’

एवढेच नाही तर,’ लैंगिक समानता, सशक्तीकरण आणि महिला आणि मुलींसाठी अधिक शारीरिक स्वायत्तता सुनिश्चित करणे हे शाश्वत भविष्यासाठी मुख्य निर्धारक आहेत. वैयक्तिक हक्क आणि निवडींचा आदर केला पाहिजे. लैंगिक आणि पुनरुत्पादक धोरणे आणि कार्यक्रमांच्या केंद्रस्थानी महिला आणि मुली असाव्यात. जेव्हा सर्व लोकांचे हक्क, निवडी आणि समान मूल्यांचा खरा आदर केला जातो आणि ठेवला जातो, तेव्हाच आपण अनंत शक्यतांचे भविष्य ठरू शकतो.’ असेही मत त्यांनी मांडले.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ऋतुजा पंढरपुरे