नवी दिल्ली, २८ जानेवारी २०२१: आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीने (जीडीपी) अंदाज व्यक्त केला आहे की २०२१ मध्ये भारत जगातील सर्वात वेगाने विकसित होणार्‍या अर्थव्यवस्थांपैकी एक होईल. त्याचप्रमाणे २०२१-२२ या आर्थिक वर्षात भारत सर्वाधिक वेगाने विकसित होणारा देश असल्याचे अनेक रेटिंग एजन्सीनी वर्तवले आहे. परंतु जीडीपीच्या या वाढीमध्ये अनेक समस्या आहेत.
आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीने कॅलेंडर वर्ष २०२१ मध्ये भारतीय अर्थव्यवस्थेमध्ये सुमारे ११.५ टक्क्यांच्या वाढीचा अंदाज वर्तविला आहे. त्याचप्रमाणे, अन्य रेटिंग एजन्सींनी अंदाज व्यक्त केला आहे की आर्थिक वर्ष २०२१-२२ मध्ये भारत ८ ते १० टक्क्यांच्या वेगाने वाढेल. आर्थिक वर्ष २०२१-२२ मध्ये मूडीजने १०.६ ते १०.८ टक्क्यांच्या वाढीचा अंदाज लावला आहे.
जीडीपीमध्ये तीव्र वाढ होण्याचे कारण काय असेल
सर्वप्रथम, समजून घ्या की आर्थिक वर्ष २०२१-२२ मध्ये भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या वेगाने होणाऱ्या विकासाचे कारण काय आहे. या वाढीस प्रामुख्याने दोन कारणे असतील – १. बेस इफेक्ट २. मोदी सरकारची चांगली पावले.
प्रथम बेस इफेक्टचा अर्थ काय ते समजून घेऊया. वास्तविक पाहता कोरोना संकटामुळे चालू आर्थिक वर्षात म्हणजेच २०२०-२१ मध्ये भारतीय अर्थव्यवस्था ८ ते १० टक्क्यांनी घसरण्याची शक्यता आहे. म्हणजे जीडीपी वाढ नकारात्मक होईल. इतिहासात हे प्रथमच असेल. भारतीय अर्थव्यवस्थेत एवढी घसरण कधी झाली नव्हती.
या आर्थिक वर्षाच्या किमान तीन तिमाहींमध्ये जीडीपी वाढ नकारात्मक असेल अशी अपेक्षा आहे. पहिल्या तिमाहीत जीडीपीत सुमारे २४ टक्क्यांनी घट झाली आहे.
चला येथे बेस इफेक्टचा अर्थ समजून घेऊया. समजा, गेल्या आर्थिक वर्षात भारतीय अर्थव्यवस्था १०० होती तर यावर्षी सुमारे १० टक्के घट म्हणजे ती ९० पर्यंत कमी झाली आहे. आता पुढील आर्थिक वर्षात या नव्वद मध्ये पुन्हा दहा टक्के वाढ होईल. म्हणजे अर्थव्यवस्था पुन्हा ९९ वर पोहोचेल. म्हणजेच, अर्थव्यवस्थेत ९ गुणांची वाढ होईल आणि ती १०० पेक्षा कमी होईल, परंतु ती ९० पासून वाढत असल्याने, त्यात १० टक्क्यांची तीव्र वाढ दिसून येईल.
देश दोन वर्षे मागे का जाईल
आता यानुसार समजू की, देश दोन वर्षे कसा मागे जाईल. २०१९-२० मध्ये भारताची वास्तविक जीडीपी सुमारे १४५.६६ लाख कोटी होती. सन २०२०-२१ मध्ये सुमारे दहा टक्के घट म्हणजे जीडीपी सुमारे १३१ लाख कोटी रुपये असेल.
आता पुढच्या वर्षी जी १० टक्क्यांनी वाढेल, तर जीडीपी पुन्हा १४४ लाख कोटी रुपयांवर जाईल. म्हणजेच दोन वर्षांपूर्वीच्या आकडेवारीपेक्षा थोडेसे कमी. म्हणजेच जगातील सर्वात वेगवान वाढ असूनही भारताची जीडीपी दोन वर्ष मागे राहील.
जीडीपीच्या वाढीचे दुसरे कारण
जीडीपीतील वाढीचे दुसरे मोठे कारण असे मानले जाते की कोरोना संकटाच्या पार्श्वभूमीवर मोदी सरकारने अर्थव्यवस्था हाताळण्यासाठी बरेच चागले पावले उचलली आहेत. भारताप्रमाणेच कोरोना लसीकरण अभियान जोरदारपणे सुरू झाले आहे. कोविड -१९ लसच्या १६० कोटी डोसची पूर्व-मागणी केली गेली.
अर्थव्यवस्था उघडण्याच्या प्रयत्नांमुळे, बर्‍याच क्षेत्रांसाठी मदत पॅकेजेस आणि लॉकडाऊन वेळेवर शिथिल केल्यामुळे अर्थव्यवस्था रुळावर आली असून अपेक्षेपेक्षा वेगवान सुधारत आहे.
सरकारने बरीच मदत पॅकेजेस दिली आणि उत्पादनातून रोजगार निर्मितीला प्रोत्साहन देण्यावर भर दिला. पायाभूत सुविधांचा विकास, गुंतवणूकी आणि अडचणग्रस्त क्षेत्राला आगामी बजेटमध्ये दिलासा मिळावा यासाठी सरकार आग्रह धरू शकेल. या सर्वांमुळे पुढच्या आर्थिक वर्षात जोरदार वाढ होईल.
न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे
