सीमेवरील तणावाच्या दरम्यान जयशंकर यांची चीनच्या परराष्ट्रमंत्र्यांशी भेट

मॉस्को, ११ सप्टेंबर २०२०: एलएसीवरील तणावाच्या पार्श्वभूमीवर गुरुवारी मॉस्को येथे भारत आणि चीनच्या परराष्ट्र मंत्र्यांची सुमारे अडीच तास बैठक झाली. शांघाय कोऑपरेशन ऑर्गनायझेशन (सीएसओ) परराष्ट्र मंत्री परिषदेत भाग घेण्यासाठी परराष्ट्रमंत्री एस जयशंकर आणि चीनचे परराष्ट्रमंत्री वांग यी मॉस्को येथे दाखल झाले. परराष्ट्र मंत्रालयाच्या सूत्रांनी सांगितले की, चर्चेदरम्यान जयशंकर यांनी सांगितले की, एलएसीवर शांतता व स्थिरतेशिवाय द्विपक्षीय संबंध दृढ होऊ शकत नाहीत.

मे नंतर पहिली भेट

मे २०२० मध्ये चीनी सैन्याने वास्तविक नियंत्रण रेषेत (एलएसी) अतिक्रमण केल्यानंतर जयशंकर आणि वांग यी यांच्यामधील ही पहिली बैठक होती. मॉस्कोमधील बैठकीबाबत रात्री उशिरापर्यंत दोन्ही बाजूंकडून कोणतेही निवेदन देण्यात आले नाही. संभाषणासाठी कोणताही सकारात्मक निष्कर्ष नव्हता. गेल्या आठवड्यात, दोन्ही देशांच्या संरक्षण मंत्र्यांनी देखील मॉस्को येथे त्याच परिस्थितीत चर्चा केली होती आणि बराच काळानंतर याची अधिकृतपणे माहिती देण्यात आली होती.

एकमेकांच्या मतांचे समर्थन

गुरुवारी झालेल्या द्विपक्षीय बैठकीपूर्वी जयशंकर आणि वांग यी दोन अन्य प्रसंगी एकमेकांच्या समोर दिसले. एकदा शांघाय सहकार संघटनेच्या (एससीओ) परराष्ट्र मंत्र्यांच्या बैठकीत आणि रशिया-भारत-चीन (आरआयसी) परराष्ट्र मंत्र्यांच्या दुसर्‍या वार्षिक बैठकीत. या बैठकीत जयशंकर आणि वांग यी यांनी जागतिकीकरण, जागतिक शांतता, विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या विकासाच्या मुद्दय़ावर एकमेकांच्या विचारांचे समर्थन केले.

रशियाने मोठी भूमिका बजावली

आरआयसीच्या बैठकीनंतर संयुक्त निवेदनात जागतिक शांतता आणि सह-अस्तित्वासाठी एकत्र काम करण्याचे आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर मान्य केलेल्या कायद्यांचे पालन करण्याविषयी बोलले गेले. या काळात भारत आणि चीनला वाटाघाटी करण्याच्या टेबलवर आणण्यात रशियाची भूमिकादेखील महत्वाची ठरली. दरम्यान, ग्लोबल टाईम्सने म्हटले आहे की, जयशंकर आणि वांग यांची बैठक अनिर्णीत राहिल्यास सध्याच्या तणावाचे शांततेने निराकरण होण्याची आशा संपेल.

कमांडर स्तरावरील चर्चा सुरूच राहील

दुसरीकडे, पूर्व लडाखकडून बातमी आहे की ब्रिगेड कमांडर आणि दोन्ही देशांचे कमांडिंग ऑफिसर स्तरावरील चर्चा गुरुवारीही सुरूच राहिली. सध्यातरी या संभाषणातून कोणताही तोडगा निघाला नसल्याचे दिसत आहे. तथापि, कमांडर स्तरावरील हा संवाद पुढे सुरू ठेवण्याबाबत सहमती दर्शविली गेली असून पुढील सैन्य संवाद कोर्प्स कमांडर स्तरावर होण्याची शक्यता आहे. चिनी सैन्याने एलएसी ओलांडण्याचा प्रयत्न केल्यापासून दोन्ही सैन्यांमध्ये लेफ्टनंट जनरल लेव्हल किंवा कॉर्प्स कमांडर स्तरावरील चर्चेच्या सहा फेऱ्या पार पडल्या. सतत बोलणी करूनही वाद वाढतच गेला.

चीन माघार घ्यायला तयार नाही

मे २०२० पूर्वी ज्या स्थितीत चिनी सैन्य होते त्या ठिकाणी पुन्हा चिनी सैन्य नेण्यास चीन अद्यापही तयार झालेला नाही. त्याचबरोबर चीनने माघार घेतल्याशिवाय भारत कोणतीही तडजोड करणार नाही. सुत्रांनी म्हटलं आहे की प्रत्येक स्तरावरील संवाद कायम ठेवण्यात भारताचा विश्वास आहे. सीमा विभागात कमी करण्यासाठी जर काही तोडगा निघाला तर तो फक्त केवळ्या चर्चेतूनच येईल. याव्यतिरिक्त भारतीय सैन्याने चिनी सैनिकांना क्षेत्रीय घेराव घालण्यास सुरुवात केली आहे.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे