रात्री फक्त 5-6 तास झोप? कशी होऊ शकते कमी झोपेची भरपाई

पुणे, 23 मार्च 2022: डॉक्टर लोकांना सुमारे 8 तास झोपण्याचा सल्ला देतात. पण एका अभ्यासातून समोर आले आहे की, माणसाला फक्त 8 तास नव्हे तर चांगली झोप घेणे खूप गरजेचे आहे. कॅलिफोर्निया विद्यापीठातील संशोधकांचे म्हणणे आहे की चांगले झोपणारे केवळ मानसिकदृष्ट्या तंदुरुस्त नसतात, परंतु ते न्यूरोडीजेनरेटिव्हस प्रतिरोधक असतात, ज्यामुळे न्यूरोलॉजिकल रोगांचा धोका कमी होतो. हा अभ्यास ‘आयसायन्स’ जर्नलमध्ये प्रकाशित झाला आहे.

प्रख्यात न्यूरोलॉजिस्ट आणि अभ्यासाचे प्रमुख लेखक लुईस पटासेक म्हणाले, “असे म्हटले जाते की प्रत्येकासाठी दिवसातून सुमारे 8 तासांची झोप घेणे महत्वाचे आहे, परंतु आमच्या अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की प्रत्येक व्यक्तीची झोप आनुवंशिकी यावर अवलंबून असते.” . आपण उंचीच्या दृष्टीने विचार करू शकता. उंचीची कोणतीही परिपूर्ण माप नाही. प्रत्येक माणूस वेगळा असतो. झोपेच्या बाबतीतही आपल्याला असेच आढळले आहे.

लुईस आणि सहाय्यक लेखक यिंग-हुई फू हे यूसीएसएफ वेल इन्स्टिट्यूट फॉर न्यूरोसायन्सेसचे सदस्य आहेत आणि सुमारे एक दशकापासून फॅमिली नॅचरल शॉर्ट स्लीप (एफएनएसएस) असलेल्या लोकांचा अभ्यास करत आहेत ज्यांना रात्री सुमारे चार ते सहा तासांची झोप येते. त्यांनी सांगितले की, असे अनेकदा कुटुंबात घडते. आतापर्यंत, असे पाच जीनोम ओळखले गेले आहेत ज्यांची झोपेमध्ये मोठी भूमिका आहे. तथापि, अजूनही अशा अनेक FNSS जीन्स सापडतील.

या अभ्यासात फूच्या गृहीतकाची चाचणी देखील केली गेली की झोप ही न्यूरोडीजेनेरेटिव्ह रोगांपासून संरक्षण असू शकते. असा एक सामान्य समज आहे की झोपेच्या कमतरतेमुळे अनेक लोकांमध्ये न्यूरोडीजनरेशनला गती मिळते. या अभ्यासाचे निष्कर्ष उलट आहेत. फू म्हणाले की फरक हा आहे की FNSS सह मेंदू त्याचे झोपेचे कार्य कमी वेळेत पूर्ण करतो. दुसऱ्या शब्दांत, कमी कालावधीसाठी पुरेशी झोप ही झोपेच्या कमतरतेशी समतुल्य असू शकत नाही.

फू म्हणाले की त्यांच्या टीमने अल्झायमर रोग समजून घेण्यासाठी माऊस मॉडेल्सकडे पाहिले. त्यांनी अल्झायमरसाठी कमी झोप आणि पूर्वस्थिती असलेल्या जनुकांची निवड केली. संशोधकांना असे आढळून आले की त्यांच्या मेंदूने स्मृतिभ्रंशाशी निगडीत हॉलमार्क एग्रीगेट्स फार कमी प्रमाणात विकसित केले आहेत. त्यांच्या निष्कर्षांची पुष्टी करण्यासाठी, त्यांनी वेगळ्या शॉर्ट स्लीप जीन आणि दुसर्या डिमेंशिया जनुकासह उंदरांवर प्रयोग पुन्हा केला आणि समान परिणाम आढळले.

फू आणि पटासेक म्हणतात की मेंदूशी संबंधित सर्व परिस्थितींच्या समान चाचणीमुळे चांगली झोप जीन्सला किती संरक्षण देते हे उघड होईल. यामुळे लोकांची झोप सुधारून अनेक प्रकारच्या मानसिक आजारांपासून आराम मिळू शकतो. मेंदूशी संबंधित सर्व आजारांमध्ये झोपेची समस्या सामान्य असल्याचे पटसेक यांनी सांगितले. झोप ही एक जटिल क्रिया आहे. तुम्हाला झोपण्यासाठी आणि जागे करण्यासाठी तुमच्या मेंदूच्या अनेक भागांना एकत्र काम करावे लागते. जेव्हा मेंदूचे हे भाग खराब होतात, तेव्हा माणसाला चांगली झोप घेणे खूप कठीण होते.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे