पृथ्वी वाचवण्याची मोहीम यशस्वी, नासाचे अंतराळ यान आदळले लघुग्रहावर

पुणे, २७ सप्टेंबर २०२२: नासाने इतिहास बदलला आहे. प्रथमच प्लॅनेटरी डिफेन्स टेस्ट म्हणजेच डार्ट मिशन यशस्वीरित्या पूर्ण करण्यात आले. आता जर भविष्यात पृथ्वीवर कोणत्याही प्रकारच्या लघुग्रहांचा हल्ला होण्याची शक्यता असेल तर त्यामुळे या तंत्राने पृथ्वी वाचवता येईल. कारण भविष्यात जर आपल्या निळ्या ग्रहाला धोका निर्माण करणारा काही असेल तर तो लघुग्रह आहे. यानंतर हवामान बदल किंवा ग्लोबल वार्मिंग आहे.

२७ सप्टेंबर २०२२ रोजी पहाटे ४.४५ वाजता डार्ट मिशनची टक्कर दिडीमॉस (Didymos) या लघुग्रहाच्या चंद्रासारखा दगड डिमॉर्फोसशी (Dimorphos)झाली. DART म्हणजे (Double Asteroid Redirection Test – DART). अंतराळयान लघुग्रहावर आदळले आहे. डिमॉर्फॉस कोणत्या दिशेने वळत आहे? त्याचा डेटा यायला थोडा वेळ लागेल.

डार्ट मिशनची टक्कर Didymos लघुग्रहाच्या चंद्र Dimorphos शी झाली. जर डिमॉर्फोसने आपली दिशा आणि कक्षा बदलली तर भविष्यात पृथ्वीवर अवकाशातून आपल्या दिशेने येणारा असा कोणताही धोका नसेल. डार्ट मिशनचे अंतराळयान ताशी २२,५३० किलोमीटर वेगाने डिमॉर्फोसला धडकले. टक्कर होण्यापूर्वी, डार्ट मिशनने डिमॉर्फोस आणि लघुग्रह डिडिमॉसचे वातावरण, माती, दगड आणि रचना यांचा देखील अभ्यास केला. या मोहिमेत कायनेटिक इम्पॅक्टर तंत्राचा वापर करण्यात आला.

डिडिमॉसचा एकूण व्यास २६०० फूट आहे. डिमॉर्फॉस त्याच्याभोवती फिरतो. त्याचा व्यास ५२५ फूट आहे. टक्कर झाल्यानंतर दोन्ही दगडांच्या दिशेत आणि वेगातील बदलांचा अभ्यास केला जाणार आहे. नासाने पृथ्वीभोवती ८००० पेक्षा जास्त निअर-अर्थ ऑब्जेक्ट्स (NEO) नोंदवले आहेत. म्हणजेच असे दगड जे पृथ्वीला धोका देऊ शकतात. यापैकी काही ४६० फूट व्यासापेक्षा मोठे आहेत. म्हणजेच यापैकी एकही दगड पृथ्वीवर पडला तर तो अमेरिके एवढ्या राज्याचा नाश करू शकतो. २०११ मध्ये जपानमध्ये आलेल्या त्सुनामीपेक्षाही भयंकर आपत्ती येऊ शकते जर हे समुद्रात पडले.

इटालियन क्यूबसॅट फॉर इमेजिंग अॅस्टरॉइड्स (LICIACube) ने या मोहिमेदरम्यान डार्ट स्पेसक्राफ्टचे निरीक्षण केले. अतिवेगाने अंतराळयानाला धडकवता आले नसते. धोका असा होता की डिमॉर्फॉसशी टक्कर होण्याऐवजी ते अंतराळात दुसऱ्या दिशेने गेले असते. हे मिशन अयशस्वी होईल. जर डिमॉर्फोसच्या स्थितीत एक अंशाचा कोन बदलला असेल, तर आपण त्याच्या हल्ल्यापासून वाचू.