पंजाब विधानसभा निवडणुका: अकाली दलाची बसपाशी युती करण्याचे राजकीय गणित काय?

पुणे, १४ जून २०२१: पंजाबमध्ये विधानसभा निवडणुका होण्यास अजून काही महिने शिल्लक आहेत आणि या कारणास्तव सर्वच राजकीय पक्षांचा उत्साह वाढला आहे. ताज्या घडामोडींमध्ये अकाली दलाने पंजाब विधानसभा निवडणुकीत बहुजन समाज पक्षाबरोबर युतीची घोषणा केली आणि दोन्ही पक्षांनी महायुतीला मोठा विजय मिळणार असल्याचा दावा केला. युतीच्या फॉर्म्युला नुसार बहुजन समाज पक्ष पंजाबमधील ११७ विधानसभा जागांपैकी ३० जागा लढवणार आहे, तर अकाली दल उर्वरित ९७ जागांवर निवडणूक लढवेल.

अकाली-बसपाचा २५ वर्षांचा इतिहास

या युतीच्या माध्यमातून अकाली दलाची नजर पंजाबमधील जवळपास ३३% दलित व्होट बँककडे आहे आणि बहुजन समाज पक्षाला बहुतेक अशा जागा दिल्या जातील जिथं दलित मतदार विजयाचा आणि पराभवाचा निर्णय ठरवतील. बसपाला देण्यात आलेल्या जागांपैकी मुख्यत: करतारपूर, जालंधर पश्चिम, जालंधर उत्तर, फागवारा, होशियारपूर अर्बन, तांडा, दसूहा, चमकौर साहिब, लुधियाना उत्तर विधानसभा मतदारसंघांचा समावेश आहे. यापूर्वी अकाली दल आणि बसपा यांनी १९९६ च्या लोकसभा निवडणुकीत युती केली होती आणि आता ते २५ वर्षानंतर पुन्हा एकत्र येत आहेत. १९९६ च्या लोकसभा निवडणुकीत या आघाडीने पंजाबमधील १३ पैकी ११ जागा जिंकल्या. निवडणुकीत बसपाने तिन्ही जागा जिंकल्या आणि अकाली दलाने १० पैकी ८ जागा जिंकल्या.

आघाडीच्या मदतीने विजयावर भर

एका वृत्तवाहिनीशी केलेल्या खास संभाषणादरम्यान अकाली दलाचे अध्यक्ष सुखबीर बादल यांनी असा दावा केला की लवकरच अकाली दल सर्व प्रादेशिक पक्षांना एका व्यासपीठावर आणण्याची तयारी दर्शवित आहे आणि केंद्रीय पातळीवर मोर्चा बनवणार आहे आणि बसपाबरोबर युती करुन त्याची सुरूवात झाली आहे. त्याचबरोबर युतीच्या घोषणेसाठी चंदिगडला पोहोचलेल्या बसपाचे राष्ट्रीय सरचिटणीस सतीश मिश्रा यांनीही दावा केला की अकाली-बसपा युती लवकरच जागा जाहीर करेल आणि येत्या विधानसभा निवडणुकीत युती सरकार स्थापन होईल.

त्याचबरोबर या युतीसंदर्भात राजकीय चर्चांना देखील सुरुवात झाली आहे. कॉंग्रेसचे खासदार जसवीर डिंपा यांनी अकाली दलावर निशाणा साधत म्हटले की ही युती फक्त संपलेले वर्चस्व टिकवण्यासाठी एक हातभार आहे आणि पंजाबमध्ये अकाली दल पूर्णपणे संपला आहे. बसपाची मदत घेऊन ते आपले अस्तित्व टिकू शकतील असे त्यांना वाटत आहे, पण असे काहीही होणार नाही.

या युतीवर भाजपाने काय म्हटले?

युतीबाबत माजी कॅबिनेट मंत्री आणि भाजप नेते मनरंजन कालिया म्हणाले की ही युती यशस्वी होणार नाही आणि बसपाला २० जागा देण्यात आल्या आहेत पण या जागांवर अकाली दल मत मिळू शकेल की नाही हे सांगणे कठीण आहे. ते म्हणाले की अकाली दल हा एक संधीसाधू पक्ष आहे जो पूर्वी भाजपशी युती करुन निवडणुका लढला होता आणि आता जेव्हा भाजपशी युती गमावली आहे, तेव्हा बहुजन समाज पक्षाला ते हत्यार बनवित आहे.

एकंदरीत, अकाली दल आणि बहुजन समाज पक्षाने ज्या प्रकारे युतीची घोषणा केली आहे, त्यानुसार पंजाबचे राजकारण पूर्णपणे तापले आहे आणि या दोन पक्षांच्या युतीचा विचार करता इतर सर्व राजकीय पक्षही निवडणुकीच्या रंगनात आले आहेत.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे