कुकरी हा बिनविषारी लहान साप असून त्यांची लांबी सरासरी दोन फुटापर्यंत असते. इतर सापांच्या मानाने यांना थोडे जास्त दात असतात. जबड्यातील दातांची रचना, गुरख्यांच्या कुकरी हत्याराच्या दातऱ्या प्रमाणे असल्यामुळे यांना ‘कुकरी’ साप म्हणतात. हे चपळ असून भित्रे नसतात. गांडुळे, कीटक, अळ्या, छोटे उंदीर, सरडे, पाली व त्यांची अंडी हे या सापाचे मुख्य अन्न आहे. यांचा चावा छोटी जखम करणारा असतो.
कुकरी या सापाचा कोल्युब्रिडी सर्पकुलात समावेश होतो. हा साप अफगाणिस्तान , बांगलादेश, नेपाळ, पाकिस्तान, श्रीलंका आणि भारतातील तामिळनाडू, दिल्ली, उत्तर प्रदेश, ओरिसा, आंध्र प्रदेश, मध्य प्रदेश, गुजरात, बिहार, पश्चिम बंगाल, उत्तरांचल, छत्तीसगड, गोवा, केरळ, हिमाचल प्रदेश, राजस्थान, कर्नाटक आणि महाराष्ट्र या राज्यांमध्ये आढळतो. यांच्या एकूण चाळीस जातींपैकी तेरा जाती भारतात आहेत. यांतील काही जाती भारतात सर्वत्र सापडतात. आणि बाकीच्या निरनिराळ्या भागात आढळतात.
भारतात सगळीकडे आढळणारी सामान्य जात ऑलिगोडॉन आर्नेन्सिस ही आहे. ही महाराष्ट्रात पुष्कळ सापडते. यांचे शरीर तपकिरी करडे असून त्यावर काळे आडवे पट्टे असतात. पोट पांढरे असते. डोक्यावर उलट्या इंग्रजी V अक्षराच्या लागोपाठ तीन खुणा असतात. हा नेहमी आढळणारा साप असला तरी पावसाळ्यात वारंवार दिसतो. घरांच्या आसपास तो आढळतो. याला डिवचल्यावर चिडून तो आपले सगळे शरीर खूप फुगवतो. मादी अंडी घालते. कुकरीच्या ऑलिगोडॉन वंशातील आणखी एकदोन जाती महाराष्ट्रात आढळतात.
न्युज अनकट प्रतिनिधी- गुरुराज पोरे.
