असे क्षण जेव्हा चुकून झाले असते न्यूक्लिअर वॉर, नष्ट झाले असते पूर्ण जग!

पुणे, 15 मार्च 2022: न्यूक्लिअर वॉरच्या धोक्याची जगाला जाणीव आहे. जर कधी न्यूक्लिअर वॉर झाले तर संपूर्ण मानवजाती धोक्यात येऊ शकते. अशा परिस्थितीत कोणताही देश जाणूनबुजून अण्वस्त्र वापरण्याची शक्यता नाही. पण न्यूक्लिअर वॉर अपघातानेही सुरू होऊ शकते, अशी शक्यता कायम आहे.

यापूर्वी अशी अनेक प्रकरणे समोर आली आहेत, ज्यामुळे न्यूक्लिअर वॉरचे संकट उभे राहिले आहे. बीबीसीच्या एका अहवालानुसार, इतिहासात असे किमान 22 प्रसंग आले आहेत जेव्हा जगात न्यूक्लियर वेपनचा वापर होता होता वाचला. चला तर मग जाणून घेऊया अशी परिस्थिती कधी आली…

जेव्हा एका अस्वला मुळे झाला असता विध्वंस!

25 ऑक्टोबर 1962 ची मध्यरात्र आहे. अमेरिकेतील विस्कॉन्सिनमध्ये लढाऊ विमाने थांबवण्यासाठी एक ट्रक धावपट्टीवर धावत होता. अण्वस्त्रधारी विमाने हवेत उडून शत्रूवर हल्ला करण्याआधी शेवटच्या क्षणी त्यांना थांबवण्यात आले. वास्तविक, अतिसंवेदनशील आर्मी परिसरात एक विचित्र आकृती पाहून एका गार्डने अलर्ट घोषित केला होता. त्याला वाटले की हा युएसएसआरचा क्षेपणास्त्र हल्ला असू शकतो. पण नंतर लक्षात आले की लष्कराच्या परिसरात दिसणारी वस्तू अस्वल होती. अशा प्रकारे न्यूक्लिअर वॉर वाचले.

दाबले जाणार होते न्यूक्लियर बटण!

असाच एक किस्सा 1995 चा आहे. तेव्हा रशियाचे अध्यक्ष बोरिस येल्तसिन न्यूक्लियर बटण दाबण्यासाठी निघाले होते. पण काही क्षणातच त्यांना त्यांची चूक लक्षात आली. खरं तर, त्यांना सांगण्यात आले की नॉर्वेच्या किनाऱ्यावर एक रॉकेट सोडण्यात आले होते, जे हवेत रशियाच्या दिशेने जात असल्याचे दिसत होते. रशियन राष्ट्राध्यक्ष ताबडतोब प्रतिहल्ल्यासाठी सक्रिय झाले आणि न्यूक्लियर बटण दाबण्यावर सल्लामसलत सुरू झाली. पण नंतर कळले की ते रॉकेट रशियाच्या दिशेने नाही तर समुद्राच्या दिशेने जात आहे आणि त्यातून कोणताही धोका नाही.

जेव्हा संगणकाने चुकीची माहिती दिली

1980 मध्ये, यूएस एअर डिफेन्स कमांडच्या पाळत ठेवणे कार्यालयाने अध्यक्ष जिमी कार्टरचे उप संरक्षण सचिव पेरी यांना सांगितले की सोव्हिएत युनियनकडून सुमारे 200 क्षेपणास्त्रे थेट अमेरिकेच्या दिशेने येत आहेत. पाळत ठेवणाऱ्या संगणकांच्या हवाल्याने ही बातमी देण्यात आली आहे. त्वरीत, उप संरक्षण सचिव पेरी यांनी अध्यक्ष कार्टर यांच्याशी संपर्क साधला. मात्र तोपर्यंत काही तांत्रिक बिघाडामुळे संगणकाने ही माहिती दिल्याचे वृत्त आले. कल्पना करा की काही मिनिटे उशीर झाला असता आणि गैरसमजातून न्यूक्लियरहल्ला झाला असता तर काय झाले असते?

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे