पुढच्या वर्षापासून चेक पेमेंट मध्ये होणार आहेत ‘हे’ बदल

नवी दिल्ली, २७ सप्टेंबर २०२०: बँकिंग घोटाळा रोखण्यासाठी रिझर्व्ह बँकेनं १ जानेवारी २०२१ पासून धनादेशाच्या पेमेंटसाठी सकारात्मक पेमेंट सिस्टम (positive pay system) लागू करण्याचा निर्णय घेतलाय. रिझर्व्ह बँक वेळोवेळी बँकेची फसवणूक कमी करण्यासाठी पावलं उचलते. या दिशेनं, आरबीआय आता चेक पेमेंट्समधील घोटाळे टाळण्यासाठी सकारात्मक वेतन प्रणाली आणत आहे. या प्रणालीमध्ये, ५०,००० पेक्षा जास्त पेमेंट करण्यासाठी पुन्हा मुख्य पुष्टीकरण करणं आवश्यक आहे. या सुविधेचा उपयोग खातेदारांवर अवलंबून असंल. काय आहे ही नवीन प्रणालींचा जाणून घ्या

१. पाच लाखाहून अधिक पेमेंटसाठी बँका ही नवीन प्रणाली अनिवार्य करू शकतात.

२. सकारात्मक पेमेंट सिस्टम अंतर्गत धनादेश जारी करणार्‍यास आता त्या धनादेशाची किमान माहिती जसं की तारीख, लाभार्थीचे नाव, प्राप्तकर्ता व रक्कम इलेक्‍ट्रॉनिक पद्धतीनं एसएमएस, मोबाइल अॅप, इंटरनेट बँकिंग किंवा एटीएमद्वारे सबमिट करावी लागंल.

३. देयकासाठी धनादेश सादर करण्यापूर्वी या तपशीलांची उलट तपासणी केली जाईल.

४. काही विसंगती लक्षात घेतल्यास प्रतिबंधात्मक उपाय केले जातील.

५. नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (एनपीसीआय) सीटीएसमध्ये सकारात्मक पेमेंट सुविधा विकसित करल आणि सहभागी बँकांना ती उपलब्ध करल. यानंतर, ५०,००० किंवा त्याहून अधिक रुपयांचा धनादेश देणार्‍या सर्व खातेदारांना बँका ही सुविधा सक्षम करतील.

६. आरबीआय म्हणाले, “बँकांना एसएमएस अलर्ट, शाखा दाखवणारे, एटीएम, त्यांच्या वेबसाइट आणि इंटरनेट बँकिंगद्वारे सकारात्मक वेतन प्रणालीबद्दल त्यांच्या ग्राहकांमध्ये पुरेशी जागरूकता निर्माण करण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे.”

७. यात म्हंटलं आहे की, सीटीएस ग्रीडमधील विवाद निराकरण यंत्रणेत केवळ सकारात्मक वेतन प्रणाली निर्देशानुसारच धनादेश स्वीकारले जातील.

८. तथापि, सीटीएसच्या बाहेर क्लिअर केलेल्या आणि जमा केलेल्या धनादेशांसाठी बँकही समान व्यवस्था लागू करण्यास स्वतंत्र आहेत.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे