कोण आहे अहमद मसूद जो तालिबान विरोधात पंजशीर मधून देतोय एकटा लढा

पुणे, २१ ऑगस्ट २०२१: तालिबानने अफगाणिस्तानचा पंजशीर प्रांत वगळता सर्वकाही काबीज केले आहे.  सरकार स्थापनेबाबत चर्चा सुरू आहे, तर अनेक लोक अजूनही हार मानण्यास तयार नाहीत.  पंजशीर प्रांतात तालिबानच्या विरोधात रणनीती आखली जात आहे.  रणनीतिकारांमध्ये अहमद शाह मसूदचा ३२ वर्षीय मुलगा यांचा समावेश आहे.  अहमद शाहने एकट्याने तालिबान आणि सोव्हिएत युनियन या दोघांशी लढा दिला.  त्याचा हा वारसा आता त्याच्या मुलांनी पुढे नेला आहे आणि तालिबान्यांना पूर्णपणे उखडून टाकण्याची आशा आहे.

 अहमद मसूदने अफगाणिस्तानचे उपराष्ट्रपती अमरूल्लाह सालेह यांच्यासह, ज्यांनी घनी यांनी देश सोडल्यानंतर संविधानाचा हवाला देत स्वतःला राष्ट्रपती घोषित केले आहे पंजशीरच्या नयनरम्य खोऱ्यातून तालिबानविरोधी आघाडीची स्थापना केली आहे,  त्याच वेळी, तालिबानविरोधी चळवळीचे केंद्र असलेल्या अहमद मसूदचे वडील अल् कायदा आणि तालिबानने २००१ मध्ये 9/11 च्या ठीक आधी मारले होते.  अहमद केवळ १२ वर्षांचा होता जेव्हा त्याच्या वडिलांची हत्या झाली.

 मसूदचा जन्म जुलै १९८९ मध्ये झाला आणि तेव्हापासून त्याने अफगाणिस्तानमध्ये क्षणोक्षणी लढताना पाहिले आहे.  त्याने आपल्या वडिलांना एक दीर्घ लढाई लढताना देखील पाहिले, ज्यामुळे सध्याची परिस्थिती त्याच्यासाठी अनोळखी नाही.  इराणमधून शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर अहमद मसूदने ब्रिटिश सैन्य अकादमी, सँडहर्स्टमधून लष्करी अभ्यासक्रमही केला.  त्याने २०१५ मध्ये लंडनच्या किंग कॉलेजमधून वॉर स्टडीजमध्ये पदवी प्राप्त केली.  यानंतर २०१६ मध्ये लंडन विद्यापीठ, सिटी येथून आंतरराष्ट्रीय राजकारणात पदव्युत्तर पदवी प्राप्त केली.

 तालिबानशी लढणे काही नवीन नाही

  अहमद याचा तालिबानविरुद्ध लढा नवीन नाही.  आपल्या वडिलांच्या पावलावर पाऊल टाकत त्यानी २०१९ मध्ये नॅशनल रेझिस्टन्स फ्रंट ऑफ अफगाणिस्तान नावाची युती केली, जी उत्तर आघाडीच्या धर्तीवर तयार केली गेली.  नॉर्दर्न अलायन्स ही इराण, भारत, ताजिकिस्तान, उझबेकिस्तान आणि तुर्कमेनिस्तान सारख्या देशांनी समर्थित लष्करी आघाडी होती. तालिबानला १९९६ ते २००१ दरम्यान संपूर्ण देश ताब्यात घेण्यापासून रोखण्यात नॉर्दर्न अलायन्सचा मोलाचा वाटा होता.

आपल्या वडिलांच्या गडातून नेतृत्व

अहमद, सालेह आणि त्यांचे समर्थक तालिबानविरुद्ध पंजशीरमधून लढा सुरू ठेवणार आहेत.  पंजशीर हा एकमेव प्रांत आहे जो तालिबानच्या ताब्यात आलेला नाही.  येथे तालिबानविरोधी रॅलींचे व्हिडिओ सतत सोशल मीडियावर व्हायरल होत आहेत.  हा प्रांत अफगाणिस्तानची राजधानी काबुलपासून १०० किमी ईशान्येस आहे.  पंजशीर प्रांत केवळ तालिबानच नव्हे तर सोव्हिएत युनियन देखील जिंकू शकला नाही.  हा अफगाणिस्तानच्या ३४ प्रांतांपैकी एक आहे आणि ५१२ गावांसह सात जिल्ह्यांमध्ये विभागलेला आहे.  पंजशीर प्रांताची लोकसंख्या सुमारे १,७३,००० आहे.  अफगाणिस्तानच्या ३४ प्रांतांपैकी हा एकमेव प्रांत आहे, जिथे यापूर्वीही तालिबानची शक्ती नव्हती.  आणि यावेळीही तालिबान इथून खूप दूर आहे.  शिवाय, जेव्हा ७० आणि ८० च्या दशकात सोव्हिएत सैन्याने अफगाणिस्तानवर आक्रमण केले तेव्हा त्यांना येथे लढवय्यांना सामोरे जावे लागले आणि ते पंजशीर ओलांडू शकले नाहीत.

 पंजशीर अनेक वैशिष्ट्यांनी सुसज्ज आहे

काबूलपासून १५० किमी अंतरावर असलेला हा परिसर हिंदुकुशच्या टेकड्यांपासून जवळ आहे.  पंचजीर नदी येथून वाहते आणि संपूर्ण परिसर या नदीच्या आसपास आहे.  पंजशीर येथून एक महत्त्वाचा महामार्ग आहे, जिथून हिंदुकुशला जाता येते.  इथेच उत्तरेकडील मैदानाला खवाक खिंडीतून जाता येते आणि येथून रस्ता अंजोमन खिंडीतून बदाखशानकडे जातो.  पंजशीरचा हा परिसर खनिजांनी खूप समृद्ध आहे.  ही आणखी एक बाब आहे की लोकसंख्या विकास आणि खाण तंत्रांच्या अभावामुळे अजूनही गरीब आहे.

मध्ययुगीन काळात पंजशीरचा परिसर चांदीच्या खाणीसाठी खूप प्रसिद्ध होता.  १९८५ पर्यंत, येथून १९० कॅरेट क्रिस्टल्स काढले गेले.  येथील क्रिस्टल्स इतर क्षेत्रांच्या क्रिस्टल्सपेक्षा खूप चांगले मानले जातात.  जमिनीखाली मौल्यवान दगडाच्या पन्नाचा एक मोठा साठा देखील आहे, परंतु पन्नाचा हा प्रचंड साठा खाण करण्यापासून दूर, त्याला स्पर्शही केला गेला नाही.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे