Gen Z Lifestyle and Digital Culture in India: स्मार्टफोनच्या ‘लाइट’मध्ये मोठी झालेली ही पिढी एकदम ‘नेक्स्ट लेवल’ आहे! यांच्यासाठी ‘लाईक’ नुसतं एक बटन नाही, तर दोस्तीची ‘डिजिटल’ भाषा आहे. जरा आपल्या घरातल्या ‘सिनियर सिटिझन्स’ना विचारा, त्यांचे मित्र कसे बनले? उत्तर बहुतेक असणार, “अरे, आम्ही बागेत भेटलो, गप्पा मारल्या आणि ‘याराना’ जमला!” पण आजचे ‘यंगिस्तान’? हे इंस्टाग्रामच्या ‘स्टोरीज’वर ‘नजर’ ठेवतात, कोणाच्या पोस्टला ‘फायर इमोजी’ आला की ‘कुछ तो लोचा है!’ जमाना खरंच बदललाय आणि या बदलाची ‘बुलेट ट्रेन’ चालवणारी ही 1997 ते 2025 दरम्यानची ‘बॉम्ब’ पिढी आहे!
या पिढीची ‘स्टाइल’च वेगळी! यांना नुसतं ‘सर्वाइव्ह’ नाही करायचंय, तर प्रत्येक ‘पल’ ‘एक्सप्लोर’ करायचाय. बालपण गेलं व्हिडिओ गेम्स आणि कार्टूनमध्ये, पण तारुण्य? ते तर सोशल मीडियाच्या ‘रंगीत दुनियेत’ एकदम ‘सेट’ झालंय. यांच्या डोक्यात एकच ‘फंडा’ फिट्ट आहे, ‘कुछ तो हटके करना है!’ म्हणूनच आज तुम्हाला हे ‘टशन’वाले तरुण स्वतःचे ‘स्टार्टअप्स’ चालवताना दिसतात, कुणीतरी एकदम ‘फाडू’ व्हिडिओ बनवून ‘सोशल मीडिया स्टार’ बनलाय, तर कुणी घरबसल्या ‘फ्रीलान्सिंग’मध्ये आपली वेगळी ‘पहचान’ बनवतोय.
आता बोलायची गोष्ट! आपल्या आधीच्या पिढीला आपल्या ‘फिलिंग्स’ सांगायला किती ‘नाके नऊ’ यायचे, हो ना? पण हे ‘Gen-Z’ वाले? हे तर एकदम ‘बिंदास’! रडायचं आलं तर ‘स्टोरी’ टाकली, आनंद झाला तर लगेच ‘पोस्ट’! यांच्या ‘म्युझिक प्लेलिस्ट’मध्ये पण यांच्या ‘दिल की बात’ दडलेली असते. यांना एकटं राहायला आवडतं, कारण त्या ‘शांतते’त हे स्वतःच्या ‘मन की आवाज’ला ऐकतात. गप्पा मारताना पण यांना ‘फालतू’ गोष्टींमध्ये इंटरेस्ट नाही, यांना पाहिजे एकदम ‘खरी’ आणि ‘meaningful’ बातचीत! आणि यांचे ‘रिलेशनशिप्स’? ते नुसते ‘लफडं’ नाहीत, तर त्यात हवा असतो ‘विचार’, एकमेकांना ‘स्पेस’ देणं आणि ‘इज्जत’ करणं!
या पिढीने समाजात जे ‘धमाका’ केलाय ना, ते बघण्यासारखं आहे! LGBTQ+ समुदायाला ‘ओपनली’ स्वीकारायला शिकवणं असो, किंवा आपल्या ‘मेंटल हेल्थ’बद्दल ‘बिनधास्त’ बोलणं असो, यांनी प्रत्येक ‘जुनाट’ विचार ‘ब्रेक’ केलाय. ‘हे तर असंच चालत आलंय’ हे वाक्य यांच्या मध्ये नाहीच! उलट, ‘आता हे बदलणार!’ हा यांचा ‘ॲटिट्यूड’ आहे. यांनी दाखवून दिलंय की ‘बदल’ हा फक्त एक शब्द नाही, तर जगण्याचा एक ‘नियम’ आहे आणि या ‘नियमा’ला फॉलो करणारी ही पिढी खरंच ‘कमाल’ आहे! यांच्या ‘पॉझिटिव्हिटी’ने आणि ‘खुले विचारां’नी जगाला एक नवी ‘दिशा’ दिली आहे, हे नक्की!
न्यूज अनकट प्रतिनिधी; सोनाली तांबे
