जाणून घ्या काय असतील खाजगी रेल्वे गाड्यांमधील सुविधा…

नवी दिल्ली, १३ ऑगस्ट २०२०: खासगी कंपन्यांद्वारे चालविल्या जाणा-या गाड्यांमध्ये मेट्रो ट्रेन किंवा वंदे भारत एक्स्प्रेस सारखी अत्याधुनिक वैशिष्ट्ये असू शकतात. यात इलेक्ट्रॉनिक स्लाइडिंग दरवाजे, डबल ग्लाझ्ड सेफ्टी ग्लास असणारी खिडक्या, प्रवासी पाळत ठेवण्याची यंत्रणा आणि बोर्ड व गंतव्य मंडळाची माहिती यासारख्या सुविधांचा समावेश असेल. याशिवाय आपत्कालीन टॉक-बॅक सिस्टीमही तयार करण्यात येणार आहे, ज्याच्या मदतीने प्रवासी तातडीच्या वेळी संबंधित रेल्वे कर्मचाऱ्यांची मदत घेण्यास सक्षम असतील.

बुधवारी रेल्वेने खासगी कंपन्यांसमोर रेल्वेमार्गावर खासगी गाड्या चालवण्याकरिता रेल्वेने ही अट घातली आहे. या सर्व अटी जागतिक दर्जाच्या मानल्या जातात. मार्च २०२३ पासून रेल्वे मंत्रालयाने आपल्या मसुद्यात टप्प्याटप्प्याने ५०६ मार्गांवर धावणाऱ्या खासगी गाड्यांचे स्वरूप आणि सूचना समाविष्ट केल्या आहेत. प्रत्येक ट्रेनमध्ये किमान १६ डबे असतील.

वेग किती असेल?

बुधवारी रेल्वेने जाहीर केलेल्या आराखड्याच्या मसुद्यात म्हटले आहे की या गाड्यांचे डिझाइन असे असेल की ते जास्तीत जास्त १८० किमी प्रतितास वेगाने धावू शकतील. या गाड्यांमध्ये दोन्ही टोकांवर ड्रायव्हिंग कॅब असतील आणि त्यांची रचना दोन्ही बाजूंनी समान असेल जेणेकरून कोणत्याही परिस्थितीत दोन्ही बाजूंनी ट्रेन चालवण्यास अडचण उद्भवणार नाही. त्यांची रचना अशी असावी की ते कमीतकमी ३५ वर्षे चालतील.

या मसुद्यात असेही म्हटले आहे की खासगी कंपन्यांना अशा प्रकारे गाड्या तयार कराव्या लागतील ज्यायोगे ते १४० सेकंदात ० किमी प्रतितास ते १६० किमी प्रतितास वेगाने धावू शकतील, गाड्यांचा सरासरी वेग १६० किमी प्रतितास असेल. या व्यतिरिक्त गाड्यांचे डिझाईन असे असावे की आपत्कालीन परिस्थितीत ब्रेक लावले जातात तेव्हा प्रवासादरम्यान १६० किमी वेगाने धावणारी ट्रेन १,२५० मीटरपेक्षा कमी अंतरावर थांबण्यात सक्षम असेल.

सुरक्षेची दक्षता

रेल्वेच्या या नव्या मसुद्यानुसार प्रत्येक डब्यात किमान ४ इलेक्ट्रिक स्लाइडिंग दरवाजे असावेत. हे दरवाजे प्रत्येक बाजूला दोन संख्येने असतील. हे दरवाजे पूर्णपणे बंद झाल्यानंतरच गाड्या सुटतील. जरी एक दरवाजा खुला असेल तर ट्रेन चालणार नाही. प्रवाशांच्या सुरक्षेच्या दृष्टीने ही अट अत्यंत महत्त्वाची आहे. तसेच आपत्कालीन वेळी दरवाजा स्व:हस्ते उघडण्याची सुविधा देखील यात असेल.

कोचमध्ये शून्य डिस्चार्ज टॉयलेट सिस्टम असेल. तसेच गाड्या बाह्य आवाजापासून पूर्णपणे मुक्त ठेवण्याची अट ठेवण्यात आली आहे. तसेच, प्रवासादरम्यान कोणताही हादरा बसू नये, दरवाज्याजवळ इमर्जन्सी बटन असले पाहिजे जेणेकरुन प्रवाशांना थेट रेल्वे कर्मचार्‍यांशी बोलता यावे, आवश्यक असल्यास ट्रेनमध्ये येणारे स्टेशन व इतर सर्व आवश्यक माहिती प्रदर्शनात(डिस्प्ले वर) दिली जावी. ही माहिती हिंदी, इंग्रजी आणि स्थानिक भाषेत असावी.

पाळत ठेवणारे कॅमेरे बसविले जातील

याशिवाय या गाड्यांमध्ये सीसीटीव्ही नेटवर्क, पाळत ठेवणारे कॅमेरे, व्हॉईस रेकॉर्डिंगसारख्या सुविधांविषयीही बोलले गेले आहे. खासगी गाड्यांसाठी रेल्वेने खासगी ऑपरेटरंकडून या सर्व वैशिष्ट्यांचा रेल्वे प्रणालीत समावेश करण्याची मागणी केली आहे.

२३ कंपन्यांनी दाखवली इच्छा

जीएमआर, सीएएफ इंडिया, एल्सटॉम, बांबरडिअर, सीमेंस, आयआरसीटीसी, मेधा, बीएचईएल, सीएएफ, स्टरलाइट, भारत फोर्ज, जेकेबी इन्फ्रास्ट्रक्चर आणि बीएचईएल या २३ कंपन्यांनी रेल्वेद्वारे जारी केलेल्या खासगी गाड्यांच्या निविदेत रस दर्शविला आहे.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी