रुपया गेला ८० च्या खाली, गाठली आतापर्यंतची सर्वात खालची पातळी

Rupee All Time Low, १९ जुलै २०२२: भारतीय चलन ‘रुपया (INR)’ साठी हा सर्वात वाईट टप्पा आहे. गेल्या काही काळात रुपयाचे मूल्य खूप वेगाने खाली आले आहे. रुपया एकापाठोपाठ एक नवीन खालच्या पातळीवर सतत घसरत आहे. मंगळवारी शेअर बाजारातील घसरणीदरम्यान रुपयाने घसरणीचा नवा विक्रम केला. रिझर्व्ह बँकेच्या (आरबीआय) अलीकडील प्रयत्नांनंतरही, रुपया सावरण्यात सक्षम नाही आणि मंगळवारी सुरुवातीच्या व्यापारात डॉलर (USD) च्या तुलनेत प्रथमच तो ८० च्या खाली गेला.

या वर्षी आतापर्यंत एवढी घसरण

इंटरबँक फॉरेक्स एक्स्चेंजच्या ट्रेडिंग मध्ये, रुपया सुरुवातीला घसरला आणि डॉलर (USD) च्या तुलनेत ८० च्या खाली उघडला. ८० ची पातळी हा रुपयासाठी महत्त्वाचा मानसशास्त्रीय आधार मानला जात होता. रुपया ही पातळी तोडून घसरणीचा नवा विक्रम प्रस्थापित करू शकेल, असे अनेक दिवसांपासून वाटत होते. आकडेवारीवर नजर टाकली तर, या वर्षात आतापर्यंत रुपया ७ टक्क्यांनी कमजोर झाला आहे. आज तो सुरुवातीच्या ट्रेडिंग मध्ये डॉलरच्या तुलनेत ८०.०१७५ वर ट्रेड करत होता. यापूर्वी सोमवारी डॉलरच्या तुलनेत रुपया ७९.९७७५ वर बंद झाला होता.

8 वर्षात रुपया २५% खाली

डॉलरच्या तुलनेत रुपयाचे मूल्य सातत्याने घसरत आहे. सध्या प्रमुख चलनांच्या बास्केटमध्ये डॉलरच्या सततच्या मजबूतीमुळे रुपयाची स्थितीही कमकुवत झाली आहे. जवळपास दोन दशकांनंतर, डॉलर आणि युरोचे मूल्य समान झाले आहे, तर युरो सातत्याने डॉलरच्या वर राहिला आहे. भारतीय रुपयाबद्दल बोलायचे झाले तर डिसेंबर २०१४ पासून आतापर्यंत तो डॉलरच्या तुलनेत सुमारे २५ टक्क्यांनी कमजोर झाला आहे. वर्षभरापूर्वी डॉलरच्या तुलनेत रुपया ७४.५४ च्या पातळीवर होता. कच्च्या तेलाच्या किमतीत झालेली वाढ आणि रशिया आणि युक्रेनमधील अनेक महिने चाललेले युद्ध हे नुकतेच रुपयाच्या घसरणीचे कारण असल्याचे अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी सोमवारी सांगितले.

ही चलने डॉलरच्या तुलनेत घसरली

इतर अनेक देशांचे चलन भारतीय रुपयापेक्षा अधिक घसरत असल्याचे अर्थमंत्र्यांनी म्हटले होते. त्या म्हणाल्या होत्या, ‘ब्रिटिश पाउंड, जपानी येन आणि युरो सारख्या चलने डॉलरच्या तुलनेत रुपया अधिक कमकुवत झाल्या आहेत. यामुळेच २०२२ मध्ये ब्रिटिश पाउंड, जपानी येन आणि युरो यांसारख्या चलनांच्या तुलनेत भारतीय रुपया मजबूत झाला आहे.

या कारणांमुळे डॉलर वाढत आहे

वास्तविक, बदलत्या परिस्थितीमुळे संपूर्ण जगावर मंदीचा धोका निर्माण झाला आहे. अमेरिकेतील महागाई ४१ वर्षांच्या उच्चांकावर आहे. यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी फेडरल रिझर्व्ह वेगाने व्याजदर वाढवत आहे. महागाईच्या ताज्या आकडेवारीनंतर अमेरिकेतील व्याजदरात एक टक्का वाढ होण्याची शक्यता बळावली आहे. अमेरिकेत वाढत्या व्याजदराचा फायदा डॉलरला मिळत आहे. मंदीच्या भीतीने परकीय गुंतवणूकदार उदयोन्मुख बाजारातून पैसे काढून घेत आहेत आणि सुरक्षित गुंतवणूक म्हणून डॉलर खरेदी करत आहेत. या घटनेमुळे अनपेक्षित पद्धतीने डॉलर मजबूत झाला आहे. या कारणास्तव, अनेक दशकांनंतर प्रथमच, डॉलर आणि युरो जवळजवळ समान झाले आहेत, तर युरो हे डॉलरपेक्षा महाग चलन होते.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे