नवी दिल्ली, १२ ऑगस्ट २०२०: आंतरराष्ट्रीय प्राणी कल्याण संघटनेच्या वर्ल्ड अ‍ॅनिमल प्रोटेक्शनच्या नव्या अहवालात भारतातील मनोरंजन स्थळांवर हत्तींची विकृती आणि संपूर्ण एशियामधील हत्ती पर्यटनाचा धोकादायक समोर आला आहे. कोविड -१९ नंतर स्थाने उत्पन्न कमतरता भरून काढण्याचा प्रयत्न करीत असल्यामुळे या ट्रेंडची स्थिती आणखी खराब होण्याची शक्यता आहे. अहवालाच्या तिसऱ्या आवृत्तीमध्ये आज जागतिक हत्ती दिनानिमित्त सोडण्यात आले. हे थायलंड, भारत, लाओस, कंबोडिया, नेपाळ, श्रीलंका आणि मलेशियामधील ठिकाणांचे मूल्यांकन करून हत्ती पर्यटनाशी संबंधित दशकभरातील संशोधनाची तुलना करते.
अहवालानुसार, आशियातील पर्यटनासाठी दुसर्‍या क्रमांकाचा हत्ती वापरण्यात आला असून २१ ठिकाणी हत्ती असलेल्या ५०९ हत्तींपैकी ४५% (२२५) हत्ती गंभीर अपुऱ्या स्थितीत ठेवण्यात आले आहेत. “या अहवालाचे निष्कर्ष खरोखरच धक्कादायक आहेत. भारतात हत्तींचा आदर केला जातो आणि तो वारसा प्राणी मानला जातो. आणि तरीही आम्ही साक्ष देत आहोत की, लोकांच्या करमणुकीसाठी २१ हत्तींचे ५०० हून अधिक घरे आहेत.
“वन्य प्राणी आणि वन्य प्राण्यांचा व्यापार रोखण्यासाठी विद्यमान वन्यजीव संरक्षण कायदे प्रभावीपणे लागू करावेत, असे मी भारत सरकारला उद्युक्त करतो,” असे वर्ल्ड एनिमल प्रोटेक्शन इंडियाचे कंट्री डायरेक्टर गजेंद्र के शर्मा यांनी सांगितले. जयपूरच्या आमेर किल्ल्यात, जेथे १०० हत्ती हजारो पर्यटकांना दररोज प्रवास करतात. एशियामध्ये ३५७ हत्ती पर्यटन स्थळांमध्ये ३,८०० हून अधिक बंदी हत्ती आहेत. केवळ १० वर्षांत त्यांची संख्या ७० टक्क्यांनी वाढली.
यात केवळ राईडिंग आणि सर्कस-शैलीतील शोमध्येच त्रास होत नाही – ही आंघोळीसाठी आणि सेल्फीच्या संधी आहेत ज्या तुम्हाला तथाकथित ‘अभयारण्ये’, ‘अनाथाश्रम’ किंवा ‘बचाव केंद्रांवर’ सापडतील. ही निरागस मजा नाही. हे क्रौर्य आहेः जागतिक प्राणी संरक्षणावरील ग्लोबल हेड ऑफ वाइल्डलाइफ ऑड्रे मेलिया म्हणाले. वन्य प्राण्यांच्या व्यापारावर कायमची बंदी घालण्यासाठी जागतिक प्राणी संरक्षणाने जागतिक आवाहन सुरू केले आहे. नोव्हेंबरमध्ये जी -२० राष्ट्रांच्या परिषदेसाठी बैठक घेतांना जी -२० राष्ट्रांच्या नेत्याला या जागतिक बंदीसाठी सहमती देण्याचे आवाहन ही संघटना करीत आहे. भारतात, जागतिक प्राणी संरक्षण पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना जी -२० शिखर परिषदेत देशाचे प्रतिनिधित्व करत असताना वन्यजीव व्यापार बंदीच्या जागतिक आवाहनाचे समर्थन करण्याचे आवाहन करीत आहे.
कोरोनाव्हायरस (साथीचा रोग) सर्व देशभर साथीच्या आजाराच्या पार्श्वभूमीवर जागतिक आरोग्य संघटनेने जगभरातील सर्व वन्यजीव बाजारांवर कायमची बंदी घालण्याची विनंती केली आहे, तसेच वन्यजीव व्यापाराकडे अत्यंत सावधगिरी बाळगण्याची विनंती केली आहे. वन्यजीव व्यापारात आणि करमणुकीत वन्य प्राण्यांच्या जवळच्या संपर्कामुळे मानवी आरोग्यास होणार्‍या तीव्र जोखमीकडे यापुढे दुर्लक्ष केले जाऊ शकत नाही. जागतिक प्राणी संरक्षण, सुट्टी तयार करणार्‍यांपासून, पर्यटक चालकांपर्यंत प्रत्येकास, जबाबदारी स्वीकारून वन्य प्राण्यांच्या शोषणाचा कायमचा अंत करण्यासाठी प्रत्येकाला आवाहन करीत आहे – कमी मागणीचा अर्थ हत्तींचा त्रास कमी होईल.
न्यूज अनकट प्रतिनिधी
