किती धोकादायक आहे नवीन कोरोनाव्हायरस ? लसीकरणावर काय होणार परिणाम ?

युके, २२ डिसेंबर २०२०: नोवेल कोरोना वायरस मध्ये मोठ्या प्रमाणावर बदलल्या गेलेल्या उत्परिवर्तनांचा (म्यूटेशन) अभ्यास करणाऱ्या शास्त्रज्ञांचा असा दावा आहे की, या उत्परिवर्तनाचे परिणाम अद्यापही स्पष्टपणे सांगता येणे कठीण आहे. या विषाणूची सुधारित प्रजाती ज्याला B.1.1.7 असे नाव देण्यात आले आहे. हा नवीन विषाणू ब्रिटनमधील अलीकडील प्रकरणांमध्ये व्यापकपणे आढळून आला आहे. ब्रिटनमध्ये अहवाल दिलेल्या उत्परिवर्तनांवर अग्रगण्य तज्ञ काय म्हणतात याची सविस्तर माहिती आपण येथे घेऊया.

व्हायरसमधील उत्परिवर्तन (म्यूटेशन) असामान्य आहे ?

लेसेस्टर युनिव्हर्सिटीमधील क्लिनिकल व्हायरोलॉजिस्ट डॉ. ज्युलियन तांग म्हणतात, “इन्फ्लूएन्झा सारख्या व्हायरसमध्ये हे सामान्य आहे जिथे वेगवेगळ्या व्हायरस एकाच व्यक्तीस संक्रमित करतात ज्यामुळे संकरित (हाइब्रिड) विषाणू उद्भवू शकतात.

नैसर्गिक व्हायरल रूपांतर होण्याचा हा एक मार्ग आहे. “तथापि, विषाणूच्या वागणूकीतील कोणताही बदल कोणत्याही विषाणूच्या परिवर्तनाच्या स्वभावावर आणि मर्यादेवर अवलंबून आहे ज्यात कोविड -१९ विषाणूचा देखील समावेश आहे.

लिव्हरपूल विद्यापीठाच्या संसर्गाचे अध्यक्ष आणि ग्लोबल हेल्थचे प्रा. ज्युलियन हिस्कोक्स म्हणाले, “कोरोना विषाणूचे सर्वकाळ उत्परिवर्तन होते. म्हणूनच एसएआरएस-सीओव्ही -२ चे नवीन रूप उदयास येत आहेत हे अनपेक्षित नाही, आम्ही त्यांना इतर मानवी आणि प्राणी कोरोना विषाणूंमधे नेहमीच पाहतो.”

B.1.1.7 हे महत्वाचे का आहे ?

चीनच्या वुहानमध्ये प्रथम समोर आल्यापासून, सार्स-कोव्ह -२ मध्ये बरेच बदल दिसू लागले आणि त्यातील प्रत्येक बदल पूर्वीच्या रूपांपेक्षा काही प्रमाणात मिळतेजुळते राहिले आहेत.

परंतु यूके मध्ये आढळलेला हा नवीन प्रकार B.1.1.7 च्या सुरुवातीच्या जीनोमिक वैशिष्ट्यांनुसार, त्यात विलक्षण मोठे अनुवांशिक बदल पाहिले आहेत, विशेषत: स्पाइक प्रोटीन मधील बदल, जे बहुतेकदा विषाणू मानवी पेशीशी कसा संवाद साधतात याला जबाबदार असतात.

याचा झालेल्या परीक्षांवर परिणाम होणार का ?

यूकेच्या वेलकम सेन्जर इन्स्टिट्यूटच्या सार्स-कोव्ह -२ जेनेटिक्स इनिशिएटिव्हचे संचालक डॉ. जेफ्री बॅरेट म्हणाले, “नवीन व्हेरीएंट मधील एक उत्परिवर्तन (म्यूटेशन) वायरल जीनोममधील सहा बेसेस मिटतात. जे अमीनो अँसिड्स ६९ आणि ७० स्पाइक प्रोटीन यांना एन्कोड करतात.

योगायोगाने, हा भाग काही पीसीआर चाचण्यांद्वारे वापरल्या जाणार्‍या तीन जीनोमिक लक्ष्यांपैकी एक आहे आणि म्हणूनच या चाचण्यांमध्ये चॅनेल नवीन रूपांवर नकारात्मक दिसून येत आहे.

तथापि, जर पीसीआर चाचण्यांमध्ये इतर दोन चॅनेल वापरले गेले आणि उत्परिवर्तनाचा परिणाम झाला नसेल तर, चाचणीने योग्य प्रकारे कार्य केले पाहिजे. डॉ. बॅरेट यांनी असे प्रतिपादन केले की, “विषाणूजन्य जीनोमच्या या भागात फक्त एकच लक्ष्य वापरुन घेतलेल्या कोणत्याही व्यावसायिक चाचण्यांची मला माहिती नाही, परंतु जर असे असेल तर त्यांची काळजीपूर्वक तपासणी केली पाहिजे.”

मायक्रोबायोलॉजी प्रोफेशनल कमेटीचे अध्यक्ष, असोसिएशन फॉर क्लिनिकल बायोकेमिस्ट्री अँड लॅबोरेटरी मेडिसिनचे अध्यक्ष डॉ. रॉबर्ट शॉर्टन म्हणाले: “कोणत्या चाचण्या त्यांचे टारगेट लक्षित करतात व त्यांच्या चाचणी कामगिरीबद्दल सतर्क असतात, हे प्रयोगशाळांना माहित असते, पीसीआर चाचण्या सहसा एक असतात, एकापेक्षा जास्त जनुके लक्ष्य शोधू शकतात जेणेकरून स्पाइक प्रोटीनमधील परिवर्तनामुळे इतर विषाणूजन्य जनुकांच्या लक्षणावर परिणाम होणार नाही.

नवीन प्रकार अधिक धोकादायक आहे ?

यूकेच्या सरकारी अधिकाऱ्यांना असा संशय आहे की, नवीन प्रकार व्हायरसच्या पूर्वीच्या प्रकारांपेक्षा अधिक संसर्गजन्य असू शकतो. यासाठी शास्त्रज्ञ अद्याप अचूक स्पष्टीकरण समजून घेण्याचा प्रयत्न करीत आहेत, तर त्यातील काहीजण सरकारच्या युक्तिवादाशी सहमत आहेत.

ब्रिटिश सोसायटी फॉर इम्युनोलॉजीचे माजी अध्यक्ष प्रो. पीटर ओपेनशॉ म्हणतात: “त्यास गांभीर्याने घेणे योग्य आहे; ३०,००० न्यूक्लियोटाईड्सच्या अनुवांशिक संहितेत फक्त २३ बदल (उत्परिवर्तन) घडले असले तरी, हा नवीन प्रकार जवळजवळ ४०-७०% जास्त संक्रमणीय असल्याचे दिसते. ”

याचा परिणाम लसीकरण आणि उपचारांवर होईल ?

हे बदल व्हायरसमध्ये महत्वाचे असल्याचे दिसून आले असूनही, तज्ञांना असे सूचित करण्याचे कोणतेही कारण सापडले नाही की नवीन उत्परिवर्तन (म्यूटेशन) अद्याप लसीकरणावर परिणाम करेल.

यूके सरकारची सल्लागार संस्था, न्यू अँड इमर्जिंग रेस्पिरेटरी वायरस थ्रेट्स एडवाइजरी ग्रुप (एनईआरव्हीटी) यांनीही या संदर्भातील एक पेपर काढला आहे. एनईआरव्हीटीजी पेपरला उत्तर देताना डॉ. तांग म्हणाले, “आम्हाला क्लिनिकल तीव्रता किंवा एस (स्पाइक प्रोटीन) मध्ये कोणतेही मॅक्रो बदल दिसले नाहीत, ज्यामुळे लसीची प्रभावीता कमी होईल.”

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे