रशियाबाबत अमेरिकेसमोर नाही झुकला भारत, तेल खरेदीत मोठी झेप

युक्रेन युद्धाच्या काळात पाश्चात्य देश रशिया आणि त्याच्या तेल आयातीवर सातत्याने निर्बंध लादत आहेत. या सगळ्यात भारताचा पूर्ण भर रशियाकडून स्वस्त तेल विकत घेण्यावर आहे. भारत रशियाकडून विक्रमी पातळीवर तेल खरेदी करत आहे.

मार्केट डेटा प्रोव्हायडर Refinitiv च्या अंदाजानुसार, मे महिन्यात रशियाचे तेल भारताला 33.6 लाख मेट्रिक टन असू शकते. 2021 च्या तुलनेत हे जवळपास नऊ पट जास्त आहे. मे 2021 मध्ये ते 382,500 मेट्रिक टन होते.

Refinitiv च्या मते, मे महिन्यात रशियाकडून भारताला कच्च्या तेलाची आयात 3.36 लाख मेट्रिक टन असल्याचा अंदाज आहे. हे मे 2021 च्या तुलनेत जवळपास नऊ पट जास्त आहे. मे 2021 मध्ये रशियाकडून भारताला 382,500 मेट्रिक टन तेलाची आयात करण्यात आली.

युक्रेन युद्ध सुरू झाल्यापासून रशियाकडून भारताला एकूण 48 लाख मेट्रिक टन तेल आयात करण्यात आले आहे, असे Refinitiv नुसार सांगण्यात आलं. पाश्चात्य देशांनी रशियन तेल आयातीवर बंदी घातली आहे. युरोपियन युनियनने सोमवारी रशियाच्या 90 टक्के तेल आयातीवर बंदी घालण्याचे मान्य केले. हे निर्बंध वर्षअखेरपर्यंत लागू राहणार आहेत.

युरोप हा रशियन तेलाचा सर्वात मोठा खरेदीदार आहे. अमेरिका, कॅनडा, ब्रिटन आणि ऑस्ट्रेलियाने यापूर्वीच रशियन तेल आयातीवर निर्बंध लादले आहेत.

रशियाने तेल निर्बंध तोडले

युरोपसारख्या मोठ्या आयातदाराने रशियन तेलावर निर्बंध लादल्याने रशियन अर्थव्यवस्थेवर मोठा ताण पडेल. तथापि, रशियाने यावर उपाय शोधला आहे, त्याला आशियातील इतर तेल खरेदीदार सापडले आहेत. 80 टक्के तेल आयात करणारा भारत सहसा रशियाकडून केवळ दोन ते तीन टक्के तेल खरेदी करतो. या वर्षी तेलाच्या वाढत्या किमतींमुळे भारताने रशियाकडून तेलाची आयात वाढवली आहे. भारत रशियाकडून मोठ्या सवलतीत तेल खरेदी करत आहे.

Refinitiv नुसार, भारताने एप्रिलमध्ये रशियाकडून 10.1 लाख मेट्रिक टन तेल आयात केले होते. मार्चमध्ये ते 430,000 MT  होते. भारताच्या पेट्रोलियम मंत्रालयाने युरोपियन युनियनच्या बंदीमुळे रशियाच्या भारतासोबतच्या संबंधांवर कसा परिणाम होईल यावर भाष्य केले नाही.

युक्रेन युद्धाबाबत भारताने रशियाविरुद्ध कोणतेही पाऊल उचललेले नाही. रशिया आणि भारत यांच्यातील मैत्रीपूर्ण संबंधांना मोठा इतिहास आहे. 1971 च्या पाकिस्तानविरुद्धच्या युद्धात रशियाने भारताला मदत केली होती. रशियन तेल खरेदी करणारा भारत हा एकमेव आशियाई देश नाही. चीन हा रशियन तेलाचा सर्वात मोठा खरेदीदार आहे.

ऑइलएक्स, उद्योग आणि उपग्रह डेटाद्वारे तेल उत्पादनाचा मागोवा घेणारी एजन्सी म्हणते की, एप्रिलमध्ये रशियाकडून चीनला पाइपलाइन आणि समुद्राद्वारे तेलाची आयात प्रतिदिन 175,000 बॅरलने वाढली आहे. एप्रिल 2021 च्या तुलनेत त्यात सुमारे 11 टक्के वाढ झाली आहे.

आशियाई देश रशियाकडून कच्च्या तेलाची मोठ्या प्रमाणात खरेदी करत आहेत. युरोपियन युनियनने यापूर्वीच रशियन तेलावर आंशिक निर्बंध लादण्याचे मान्य केले आहे. टँकरद्वारे रशियन तेलाच्या वितरणावरही बंदी घालण्यात येणार असल्याचे युरोपियन कमिशनचे अध्यक्ष अर्सला वॉन डेर लेन यांनी सांगितले. मात्र, रशियाच्या ड्रुझबा पाइपलाइनला यातून सूट देण्यात येणार आहे.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे