चार वर्षांनंतर पुन्हा सुरू होणार ‘महामशीन’, सापडणार गॉड पार्टिकल

पुणे, 7 जुलै 2022: युरोपियन कौन्सिल फॉर न्यूक्लियर रिसर्च (CERN) ने घोषणा केली आहे की ते चार वर्षांनंतर लार्ज हॅड्रॉन कोलायडर (LHC) पुन्हा सुरू करणार आहेत. आता हे यंत्र पुन्हा विश्वाच्या उत्पत्तीचे कारण शोधणार आहे. या यंत्राचे काम बिग बँग स्फोटामुळे निर्माण झालेल्या विश्वाची माहिती घेणे आहे. गॉड पार्टिकल नावाच्या हिग्ज बोसॉनचा शोध पुन्हा सुरू करावा लागणार आहे. हे मशीन रीस्टार्ट केल्याने, 13.6 ट्रिलियन इलेक्ट्रॉन व्होल्ट ऊर्जा निर्माण केली जाईल.

हिग्ज बोसॉन सिद्धांताचा शोध आजपासून 10 वर्षांपूर्वी 2012 मध्ये एडविन हबल यांनी लावला होता. या यंत्राच्या आत प्रोटॉनवर दोन ऊर्जा किरण विरुद्ध दिशेने टाकले जातात. यातून गॉड पार्टिकलचा जन्म होतो. हे मशीन बनवण्यासाठी 31 हजार कोटींपेक्षा जास्त खर्च आला आहे. बिग बँगनुसार, आपले विश्व सुमारे 15 अब्ज वर्षांपूर्वी तयार झाले. अनेक भौतिक कणही बनवले गेले. त्यांच्या मदतीने पृथ्वीवर जीवन सुरू झाले. या मशीनच्या वापरात अनेक भारतीय शास्त्रज्ञांचाही सहभाग आहे.

युक्रेन-रशिया युद्धादरम्यान, युरोपियन कौन्सिल फॉर न्यूक्लियर रिसर्च (CERN) ने जाहीर केले की ते रशियाबरोबरचे भविष्यातील सर्व करार सध्यासाठी स्थगित करत आहेत. तसेच रशियाला निरीक्षक पदावरून हटवण्यात आले आहे. तसेच सर्व रशियन वैज्ञानिक संस्थांसह नवीन करार थांबवले आहेत.

CERN ची स्थापना 1954 मध्ये युरोपियन, अमेरिकन आणि रशियन शास्त्रज्ञांनी केली होती. शीतयुद्धाच्या काळातही ही फॅसिलिटी चांगली होती. या प्रयोगशाळेने अनेक चढउतारही पाहिले आहेत. 1962 मध्ये क्यूबन क्षेपणास्त्र संकट, 1968 मध्ये सोव्हिएत युनियनने प्राग स्प्रिंगला रोखणे, 1979 मध्ये अफगाणिस्तानमध्ये रशियाची घुसखोरी इ.

CERN स्वतः लार्ज हॅड्रॉन कोलायडर चालवते. हे जगातील सर्वात मोठे अॅटम स्मॅशर आहे. या सुविधेने 2012 मध्ये हिग्ज बोसॉनचा शोध लावला होता. या प्रयोगात जगभरातील 23 देश सहभागी झाले आहेत. सात सहयोगी सदस्य आहेत. युक्रेन नंतर त्यात सामील झाले. तर रशियाची स्थिती अमेरिकेसारख्या निरीक्षकासारखी आहे.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे