रशिया-भारतात कच्च्या तेलाचा सौदा जवळपास निश्चित, डॉलरच्या तुलनेत रुपयाची ताकद वाढणार

नवी दिल्ली, 18 मार्च 2022: युक्रेन युद्धामुळे अमेरिका आणि पाश्चिमात्य देशांच्या निर्बंधांचा सामना करत असलेला रशिया कच्च्या तेलासाठी नवीन ग्राहकांच्या शोधात आहे. त्याच वेळी, आपल्या सोयीनुसार आणि गरजेनुसार, भारत अशा कराराकडे वाटचाल करत आहे, ज्यामुळे केवळ महाग क्रूडचा भार कमी होणार नाही तर रुपयाचे मूल्यही वाढेल. या सर्व कारणांमुळे भारत रशियाची क्रूड डील घेण्याच्या जवळ आहे. यामध्ये रशिया शिपिंग आणि विम्याची जबाबदारी उचलणार आहे.

रशियाने इंटरनॅशनल पेमेंट सिस्टम (स्विफ्ट) मध्ये प्रवेश अवरोधित केल्यामुळे, भारतीय रुपया आणि रशियन रूबलमध्ये करार करण्याची चर्चा आहे. ज्यांच्या पाश्चात्य देशांमध्ये शाखा नाहीत अशा भारतीय बँकांमधून पेमेंट केले जाऊ शकते. असे झाल्यास पेट्रो बाजारातील डॉलरची मक्तेदारी मोडीत निघेल. चीनने सौदी अरेबियासोबत आपल्या चलनात, युआन या क्रुडची खरेदी करण्याबाबतची चर्चाही अंतिम टप्प्यात आहे. वास्तविक, महागाईमुळे जगात महागाईचे संकट आहे.

पेट्रोल आणि डिझेलच्या वाढत्या किमतींचा दबाव कमी होईल

क्रूड स्वस्त झाले तर पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमती वाढण्याचा दबाव कमी होईल. भारत आपल्या गरजेच्या 85 टक्के तेल आयात करतो. त्यातील 2-3% रशियामधून येते. दरम्यान, अमेरिकेने म्हटले आहे की भारताने रशियाकडून क्रूड घेतल्यास आपला आक्षेप नाही, कारण ते कोणत्याही निर्बंधांचे उल्लंघन करत नाही.

इंडियन ऑइलने केले 30 लाख बॅरल क्रूड खरेदी

देशातील सर्वात मोठी पेट्रोलियम विपणन कंपनी इंडियन ऑइलने रशियाकडून अनुदानित किमतीत 3 दशलक्ष बॅरल क्रूड खरेदी केले आहे. सूत्रांनी सांगितले की ब्रेंट क्रूडचा व्यवहार एका व्यापार्‍यामार्फत $20-25 च्या सवलतीवर झाला आहे.

ICJ ने रशियाला सांगितले ताबडतोब हल्ला थांबवण्यास

इंटरनॅशनल कोर्ट ऑफ जस्टिस (ICJ) या संयुक्त राष्ट्रांच्या सर्वोच्च न्यायालयानं रशियाला युक्रेनवरील लष्करी कारवाई तात्काळ थांबवण्यास सांगितलं आहे. त्याच वेळी, असे देखील सांगण्यात आले आहे की कोणतीही लष्करी किंवा नागरी संघटना किंवा त्यांचे समर्थन किंवा नियंत्रित व्यक्ती या लष्करी कारवाईचा पाठपुरावा करणार नाही.

भारताला संधी मिळत असेल तर त्याचा फायदा घ्यावा.

कमोडिटी तज्ज्ञ जय प्रकाश गुप्ता म्हणतात की रशिया जर सवलतीसह शिपिंग आणि विमा खर्च माफ करत असेल तर भारताने संधीचा फायदा घ्यावा. जर 20% सवलत देखील उपलब्ध असेल तर ती डिसेंबरच्या क्रूडच्या किंमतीइतकी असेल. जर रशियाने चांगल्या दर्जाचे क्रूड पुरवले तर आयात $3 अब्ज वरून $10 अब्ज पर्यंत वाढवता येईल. यामुळे क्रूड आयातीचा सरासरी खर्च कमी होईल आणि काही महिन्यांपासून पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमती न वाढवल्यामुळे कंपन्यांवरील दबाव कमी होईल. हा व्यवहार डॉलरमध्ये होणार नसल्याने डॉलरवरील आपले अवलंबित्व कमी होऊन रुपयाचे मूल्य वाढेल. आयात बिल कमी असेल.

ऊर्जा तज्ज्ञ नरेंद्र तनेजा म्हणतात की या करारामध्ये अजूनही अनेक आव्हाने आहेत. उदाहरणार्थ, रशिया कोणत्या मार्गाने आपल्याला क्रूड पाठवेल? रुपया-रुबलमधील व्यवहाराचा प्रोटोकॉल काय असेल? रशिया विमा देण्याबद्दल बोलत असेल, परंतु ते बहुतेक पाश्चात्य देशांच्या हातात आहे. अशा परिस्थितीत रशियाची ही ऑफर कितपत व्यवहार्य आहे हे पाहावे लागेल.

एप्रिल 2021 ते जानेवारी 2022 दरम्यान भारताने एकूण 176 दशलक्ष टन क्रूड आयात केले. त्यापैकी 36 लाख टन क्रूड रशियातून आले. सध्या रशियाकडून 3.5 दशलक्ष बॅरल क्रूड खरेदी करण्याची चर्चा सुरू आहे. त्याचे प्रमाण आणखी वाढवता येईल.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे