सौदी अरेबियाच्या या घोषणेने जगभरात उडाली खळबळ, भारताचाही वाढणार तणाव

नवी दिल्ली, 27 मे 2022: पेट्रोलियमच्या किमती वाढल्याने जगातील सर्वच देश महागाईच्या विळख्यात सापडले आहेत. अमेरिकेतही महागाई वाढत आहे, पण तेलाचे मोठे निर्यातदार कच्च्या तेलाचे उत्पादन वाढवण्यास कोणत्याही प्रकारे सहमत नाहीत. जगातील सर्वात मोठ्या तेल उत्पादक देशांपैकी एक असलेल्या सौदी अरेबियाने तेलाच्या वाढत्या किमती रोखण्यासाठी कोणतेही पाऊल उचलणार नसल्याचे स्पष्ट केले आहे. सौदीचे परराष्ट्र मंत्री प्रिन्स फैसल बिन फरहान यांचे म्हणणे आहे की तेलाचा तुटवडा नाही, मग कच्च्या तेलाचे उत्पादन कशाच्या आधारे वाढवायचे.

सौदी तेल उत्पादन वाढवणार नाही

बिझनेस इनसाइडरच्या वृत्तानुसार, प्रिन्स फैसल बिन फरहान यांनी मंगळवारी दावोसमध्ये वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरमला सांगितले की, “आम्हाला माहिती आहे, तेलाची कोणतीही कमतरता नाही.” सौदी अरेबिया या प्रकरणात जे करू शकले असते, ते करून दाखवले आहे.

इंटरनॅशनल एनर्जी एजन्सी (IEA) च्या मते, सौदी अरेबिया हा जगातील सर्वात मोठा कच्च्या तेलाचा निर्यातदार आहे. मार्चमध्ये, IEA ने वाढत्या तेलाच्या किमती रोखण्याच्या प्रयत्नात स्टॉकमधून अधिक तेल सोडण्यासाठी 10-बिंदू योजना तयार केली.

जगभरात तेलाच्या किमती वाढण्यामागे रशिया-युक्रेन युद्ध हे प्रमुख कारण आहे. रशिया हा जगातील सर्वात मोठा तेल उत्पादक देश आहे. युक्रेनच्या आक्रमणामुळे रशियन तेलावर कडक निर्बंध लादण्यात आले, त्यामुळे जागतिक बाजारपेठेत तेलाचा तुटवडा निर्माण झाला. गेल्या वर्षीच्या तुलनेत कच्च्या तेलाच्या किमती 70 टक्क्यांनी वाढल्या आहेत. रशिया-युक्रेन युद्धानंतर जे कच्चे तेल प्रति बॅरल 110 डॉलर होते, ते आता 20 टक्क्यांनी वाढले आहे.

सौदीच्या परराष्ट्रमंत्र्यांनी वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरममध्ये स्पष्ट केले की त्यांचा देश कच्च्या तेलाचे उत्पादन कोणत्याही प्रकारे वाढवणार नाही. “आमचे मूल्यांकन असे आहे की सध्या तेलाचा पुरवठा तुलनेने संतुलित आहे,” ते म्हणाले. पण कच्च्या तेलाला बाजारात आणण्यापेक्षा आपल्याला भेडसावणारी समस्या अधिक कठीण आहे.

तेलाच्या किमतीमुळे भारतही हैराण

तेलाच्या किमती वाढल्याने भारत, अमेरिका इत्यादी देशांमध्ये महागाई वाढली आहे. अमेरिकेत एप्रिल महिन्यात महागाईचा दर 8.3 टक्के होता. त्याच वेळी, एप्रिल महिन्यात भारतातील महागाईचा दर 7.8 टक्के होता. महागाईची ही स्थिती नंतर आणखी गंभीर होऊ शकते.

IEA चे कार्यकारी संचालक फातिह बिरोल यांनी देखील इशारा दिला आहे की उन्हाळ्यात तेलाची मागणी वाढल्याने जागतिक मंदी येऊ शकते.

सोमवारी ब्लूमबर्ग टीव्हीशी बोलताना बिरोल म्हणाले, ‘हा उन्हाळा कठीण जाईल कारण उन्हाळ्यात तेलाची मागणी सामान्यतः वाढते. जागतिक ऊर्जा बाजारात तेलाच्या किमती नियंत्रित ठेवण्यासाठी प्रत्येक देशाने योगदान देणे आवश्यक आहे.

परंतु प्रिन्स फैसल यांचे म्हणणे आहे की वाढत्या ऊर्जेच्या किमती क्रुडचा पुरवठा वाढवून नव्हे तर तेल शुद्धीकरण कारखान्यांमध्ये अधिक गुंतवणूक करून रोखल्या जाऊ शकतात. ते म्हणाले, ‘खरी समस्या रिफाइंड तेलाची आहे. गेल्या दीड वर्षात रिफायनरीची क्षमता वाढवण्यासाठी फारच कमी गुंतवणूक झाली आहे.

सौदी अरेबिया OPEC+ या पेट्रोलियम निर्यात करणार्‍या देशांच्या संघटनेचे नेतृत्व करते. रशिया, ओमान आणि कझाकस्तान यांसारख्या भागीदार देशांसह या संस्थेने कोविडमुळे मागणी कमी होण्यास सामोरे जाण्यासाठी एप्रिल 2020 पासून कच्च्या तेलाच्या उत्पादनात वाढ करण्यावर संयुक्तपणे बंदी घातली. हा करार तीन महिन्यांत संपेल.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे