पारशी पद्धतीनं मृतदेहांवर अंत्यसंस्कार करण्यावर सुप्रीम कोर्टाकडून बंदी, जाणून घ्या का सोडतात पारसी मृतदेह उघड्यावर?

नवी दिल्ली, 18 जानेवारी 2022: पारशी पद्धतीनं अंत्यसंस्कार करण्याच्या याचिकेवर सुनावणी करताना सर्वोच्च न्यायालयाने टॉवर ऑफ सायलेन्सवर तात्पुरती स्थगिती दिलीय. झोरास्ट्रियन धर्माच्या प्रथेनुसार अंतिम संस्कार करण्यास सर्वोच्च न्यायालयाने नकार दिलाय. खरे तर पारशी धर्माच्या पद्धतीने कोरोनामुळं मृत्युमुखी पडलेल्या कुटुंबीयांचे अंत्यसंस्कार करण्याची परवानगी द्यावी, अशी मागणी पारशी समाजातील लोक अनेक दिवसांपासून करत आहेत. वास्तविक, पारशी विधींमध्ये मृतदेहाचं दफन किंवा अंत्यसंस्कार करण्यावर बंदी आहे. अंत्यसंस्कारासाठी जारी केलेल्या एसओपीमध्ये बदल करण्यास नकार देत केंद्राने सर्वोच्च न्यायालयात प्रतिज्ञापत्र दाखल केलं की, कोविड-19 संसर्गामुळे मृत्यू झाल्यास अंत्यसंस्काराचे काम व्यावसायिक करतात. मृतदेह अशा प्रकारे उघडा ठेवता येत नाही.

सरकारचे प्रतिज्ञापत्र-

SC मध्ये दाखल केलेल्या प्रतिज्ञापत्रात सरकारने म्हटले आहे की, कोविडच्या मृत्यूनंतर मृतदेहांचं दहन करणे आवश्यक आहे, म्हणजे योग्य प्रकारे दफन करणं किंवा जाळणं. असे न केल्यास कोविड बाधित रुग्णांचे शव पर्यावरण, मांसाहारी प्राणी आणि पक्ष्यांच्या संपर्कात येण्याची शक्यता आहे. कोविड पॉझिटिव्ह रूग्णांच्या मृतदेहाची विल्हेवाट लावण्याची पद्धत किंवा अंत्यसंस्कार न करता मृतदेह उघड्या जागेवर (उघड) ठेवणं ही स्वीकार्य पद्धत नाही.

पारशी लोकांच्या अंत्यसंस्काराची पद्धत काय आहे –

हिंदू आणि शीख धर्मात ज्याप्रमाणं मृतदेहावर अंत्यसंस्कार केले जातात, त्याचप्रमाणं इस्लाम आणि ख्रिश्चन धर्मातील लोक मृतदेहाचं दफन करतात, तर पारशी धर्मात मृतदेह आकाशाकडं पाठवले जातात, म्हणजेच या विधी मध्ये मृतदेह ओपन स्पेस मध्ये ठेवला जातो. ‘टॉवर ऑफ सायलेन्स’, ज्याला दखमा म्हणूनही ओळखलं जातं. गेल्या सुमारे तीन हजार वर्षांपासून झोरोस्ट्रियन धर्माचे लोक दोखमेनाशिनी या नावाने अंत्यसंस्कार करण्याची परंपरा पाळत आहेत. भारतातील बहुतेक पारशी लोक महाराष्ट्रातील मुंबई शहरात राहतात, जे टॉवर ऑफ सायलेन्स येथे त्यांच्या नातेवाईकांच्या मृतदेहावर अंत्यसंस्कार करतात. टॉवर ऑफ सायलेन्स ही एक प्रकारची गोलाकार रचना आहे, ज्याच्या वर मृतदेह ठेवला जातो, त्यानंतर गिधाडं येऊन त्या मृतदेहाचा स्वीकार करतात. परंपरावादी पारसी अजूनही डोखमेनाशिनी व्यतिरिक्त कोणतीही पद्धत स्वीकारण्यास नकार देतात.

पारशी हा भारतातील समृद्ध समुदायांपैकी एक आहे. पारसी अहुरामजदा देवावर विश्वास ठेवतात. झोरोस्ट्रिअन धर्मात, पृथ्वी, पाणी आणि अग्नि या घटकांना अतिशय पवित्र मानले जाते. शरीराला जाळून अग्नि तत्व अपवित्र होते अशी त्यांची धारणा आहे. पारशी लोक मृतदेहावर अंत्यसंस्कारही करत नाहीत कारण त्यांचा असा विश्वास आहे की यामुळं पृथ्वी प्रदूषित होते आणि पारशी मृतदेह नदीत टाकूनही अंतिम संस्कार करू शकत नाहीत कारण ते पाण्याचे घटक प्रदूषित करते. पारंपारिक पारसी म्हणतात की ज्यांना मृतदेह जाळून अंतिम संस्कार करायचं आहेत त्यांनी तसं करावं, परंतु धार्मिक दृष्टिकोनातून ते पूर्णपणे अवैध आणि चुकीचं आहे. मात्र, गेल्या काही काळापासून गिधाडांच्या कमतरतेमुळे पारशींना त्यांच्या प्रथेनुसार अंत्यसंस्कार करण्यात अडचणी येऊ लागल्या आहेत.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे