आधुनिक मानव फक्त १.५% होमो सेपियन्स, उर्वरित ९८.५% अजूनही ‘आदिमानव’

पुणे, २० जुलै २०२१: शास्त्रज्ञांनी असा खुलासा केला आहे की आजचा मानव १००% होमो सेपियन्स नाही. तर फक्त १.५ टक्के ते ७ टक्के होमो सेपियन्स आहे. उर्वरित भाग अजूनही ‘आदिमानव’ आहे. या नव्या अभ्यासात मानवांच्या जीनोमचा अभ्यास करून हा खुलासा करण्यात आला आहे. वैज्ञानिक कोणत्या आधारावर हा दावा करीत आहेत? हा अभ्यास मानवी उत्क्रांतीची कहाणी बदलेल का?

कॅलिफोर्निया विद्यापीठातील बायोमोलिक्युलर इंजीनियरिंगचे सहयोगी प्राध्यापक आणि या अभ्यासाचे अग्रणी लेखक रिचर्ड ई. ग्रीन म्हणाले की, त्या अभ्यासानुसार, जीनोमपैकी केवळ १.५ ते ७ टक्के भाग होमो सेपियन्सचे आहेत. उर्वरित ९८.५ टक्के डीएनए हे निआंदरथल मानवांचे आहेत.

प्रो. रिचर्ड यांनी सांगितले की, सध्याच्या मानवाच्या डीएनएमध्ये फारच कमी जीनोम बदलला आहे. हा बदल विशेष आहे. या परिवर्तनामुळे आजच्या मानवांचे मन आणि कार्य प्रणाली विकसित झाली आहे. या एका बदलामुळे आजचा माणूस आपल्या पूर्वजांपेक्षा अधिक हुशार आहे, वेगळा आहे.

तथापि, या अभ्यासानुसार हे स्पष्ट होत नाही की सध्याचे मानव आणि निआंदरथेल मानवांमध्ये कोणत्या प्रकारचे जैविक फरक अस्तित्वात आहेत. प्रो. रिचर्ड म्हणतात की हा एक मोठा प्रश्न आहे, त्यासाठी भविष्यात आपल्याला बरीच कामे करावी लागतील. परंतु भविष्यात हा फरक शोधण्यासाठी आपल्याला कोणत्या दिशेने कार्य करावे लागेल हे आत्ताच समजले आहे.

प्रो. रिचर्ड ई. ग्रीन यांनी केलेला हा अभ्यास नुकताच सायन्स अ‍ॅडव्हान्सेस जर्नलमध्ये प्रसिद्ध झाला आहे. या अभ्यासामध्ये, संशोधकांनी आधुनिक मानवांच्या डीएनएच्या वेगवेगळ्या भागांचा अभ्यास केला आहे आणि आजच्या डीएनएमध्ये निअंदरथल मानव किती आहेत हे शोधण्याचा प्रयत्न केला आहे.

प्रो. रिचर्ड म्हणतात की, ज्या प्राचीन काळाविषयी आपण बोलत आहोत त्या वेळी दोन मानवी प्रजाती आपापसांत क्रॉस ब्रीड झाले. या दोन्ही प्रजाती होत्या विकसीत होत असणार नवीन होमो सेपियन्स आणि निआंडरथल्स. म्हणूनच, सध्याच्या मानवांमध्ये निआंदरथल मानवांचे जेनेटिक व्हेरीएंट किती आहेत हे माहित असणे आवश्यक होते.

यासाठी प्रोफेसर रिचर्ड यांच्या टीमने अल्गोरिदम तयार केला. त्याचे नाव ठेवले गेले – स्पिडी एन्सेस्ट्रल रीकॉम्बिनेशन ग्राफ एस्टीमेटर (speedy ancestral recombination graph estimator).. यामुळे, आजच्या मानवांमध्ये होमो सेपियन्स आणि निआंदरथेल मानवांचे किती जेनेटिक व्हेरीएंट आहेत हे शास्त्रज्ञांच्या टीमला माहित झाले आहे. कारण आधुनिक मानव आणि निआंदरथल्स यांच्यात अनुवांशिक पृथक्करण सुमारे ५००० वर्षांपूर्वी सुरू झाले.

प्रो. रिचर्ड यांनी २७९ आधुनिक मानवी जीनोमांचा अभ्यास केला. याव्यतिरिक्त, दोन निएंडरथल जीनोम, एक डेनिसोव्हन्स जीनोम आणि एक आर्केइक मानवी जीनोम घेण्यात आले. या सर्व मानवांमध्ये अनुवांशिक फरक आणि समानता शोधण्यासाठी त्यांनी एन्सेस्ट्रल रीकॉम्बिनेशन ग्राफ एस्टीमेटर (speedy ancestral recombination graph estimator)ची मदत घेतली. त्यानंतर हे उघड झाले की आधुनिक मानवांमध्ये होमो सेपियन्सचे १.५ ते ७ टक्के यूनीक जीनोम आहेत.

न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे