कोलंबो, 25 मार्च 2022: श्रीलंका आजवरच्या सर्वात खोल अन्न संकटाचा सामना करत आहे. देशात सर्वच जीवनावश्यक अन्नपदार्थांची तीव्र टंचाई निर्माण झाली असून, त्यामुळे महागाईने उच्चांक गाठला आहे. खालच्या वर्गाची अवस्था तर वाईट आहेच, पण कामगार वर्गाचीही अवस्था वाईट आहे. लोकांना देश सोडून स्थलांतर करण्यास भाग पाडले आहे. श्रीलंकेत तीन दिवसांत दुधाच्या दरात 250 रुपयांनी वाढ झाली आहे.
दूध दोन हजार रुपये किलोने विकले जात आहे
श्रीलंकेत दुधाची तीव्र टंचाई आहे. दुधाच्या तुटवड्यामुळे दरात कमालीची वाढ झाली असून लोकांना एक लिटर दुधासाठी सुमारे दोन हजार रुपये (1,975 श्रीलंकन रुपये) मोजावे लागत आहेत. 400 ग्रॅम दूध घेण्यासाठी लोक 790 रुपये मोजत आहेत.
गेल्या तीन दिवसांत दुधाच्या दरात केवळ 250 रुपयांनी वाढ झाली असून, ती अद्यापही कायम आहे. एवढी महागडी किंमत देऊनही लोकांना दूध मिळत नाही. दुकानातून दुधाची पाकिटे गायब आहेत. लोक म्हणतात की श्रीलंकेत सोने मिळणे सोपे आहे पण दुधासाठी तासनतास भटकावे लागते. ज्यांना दुधाची गरज आहे, त्यांना पहाटेच दुकानांच्या फेऱ्या माराव्या लागतात. श्रीलंकेत दूध ही दुर्मिळ लक्झरी वस्तू बनली आहे.
तांदूळ आणि साखरेची तीव्र टंचाई
श्रीलंकेत सरकारच्या धोरणांमुळे तांदूळ आणि साखरेचीही तीव्र टंचाई निर्माण झाली आहे. काही काळापूर्वी देशातील गोटाबाया राजपक्षे सरकारने रासायनिक खतांवर पूर्णपणे बंदी घातली आणि 100% सेंद्रिय शेतीचा आग्रह धरला. सरकारच्या या निर्णयामुळे देशातील कृषी उत्पादनात मोठी घट झाली आहे. तांदूळ आणि साखरेच्या टंचाईमुळे त्यांचे भाव गगनाला भिडले आहेत.
श्रीलंकेत तांदूळ आणि साखर 290 रुपये किलोने विकली जात आहे. आठवडाभरात तांदळाचे भाव 500 रुपये होतील, असा अंदाज आहे. लोकांना त्यांच्या भवितव्याची खूप काळजी आहे आणि देशात होर्डिंगही वाढत आहे. पेपर कमी असल्याने श्रीलंका सरकारने शाळांमधील परीक्षा रद्द केल्या आहेत.
लष्कराच्या उपस्थितीत इंधन तेल उपलब्ध
आर्थिक संकटाने श्रीलंकेचे कंबरडे मोडले असून पेट्रोलियम पदार्थांचाही तीव्र तुटवडा निर्माण झाला आहे. महागडे तेल घेण्यासाठी देशातील पेट्रोल पंपांवर लांबच लांब रांगा लागल्या आहेत. लांब रांगेत उभे राहिल्याने श्रीलंकेत तीन वृद्धांचा मृत्यू झाला यावरून परिस्थितीचा अंदाज लावता येतो.
या घटनेनंतर पेट्रोल पंपावर लष्कर तैनात करण्यात आले आहे. लष्कराच्या जवानांच्या उपस्थितीत प्रत्येक लिटर तेलासाठी लोकांना झगडावे लागत आहे.
श्रीलंकेची अशी अवस्था का?
श्रीलंकेच्या या स्थितीला अनेक कारणे जबाबदार आहेत. या स्थितीसाठी परकीय चलनाच्या साठ्याचा अभाव हा सर्वात मोठा घटक असल्याचे मानले जाते. तीन वर्षांपूर्वी श्रीलंकेचा परकीय चलनाचा साठा $7.5 अब्ज होता, तो गेल्या वर्षी नोव्हेंबरमध्ये $1.58 बिलियनवर घसरला.
श्रीलंकेवर चीन, जपान, भारत आणि आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी यांची मोठी कर्जे आहेत पण परकीय चलनाच्या साठ्याच्या कमतरतेमुळे ते कर्जाचा हप्ताही भरू शकत नाही.
श्रीलंका आपल्या बहुतेक अन्नधान्य, पेट्रोलियम उत्पादने, औषधे इत्यादींसाठी परदेशी आयातीवर अवलंबून आहे. मात्र परकीय चलनाच्या साठ्याअभावी त्याला आयातही करता येत नाही. त्यामुळे देशाची स्थिती बिकट होत चालली आहे. देशातील विजेचे संकटही गडद झाले असून लोकांना दिवसाचे 7 ते 8 तास अंधारात राहावे लागत आहे.
न्यूज अनकट प्रतिनिधी: ईश्वर वाघमारे